CPNB Jaaroverzicht 2024 - CPNB Jaarverslag

Jaaroverzicht 2024

De CPNB nu | De campagnes van 2024

Lezen verrijkt mens en maatschappij. Daarom zet Stichting CPNB zich 365 dagen per jaar in om Nederlanders méér te laten lezen, kopen en lenen. In dit jaaroverzicht lees je over de boekenmarkt, over de campagnes voor boekhandel, bibliotheek en uitgeverij en over de organisatie en samenwerkingsverbanden ter bevordering van lezen en boekbezit.

Voorwoord

Het is belangrijker dan ooit om ons uit te spreken

2024 was een jaar waarin het boek niet alleen centraal stond in onze campagnes, maar ook in het maatschappelijk debat. Een jaar waarin we opnieuw bewezen dat collectieve actie, overtuiging en creatieve slagkracht samen het verschil kunnen maken.

Met gepaste trots kijk ik terug op de succesvolle lobby tegen de voorgenomen btw-verhoging op boeken, cultuur en sport. Dankzij een krachtige coalitie van partners uit de boekensector besloot het kabinet in november 2024 de maatregel voorlopig niet door te voeren — en in april 2025 werd deze definitief geschrapt. Daarvoor bedank ik nogmaals de collega’s van de KBb en de GAU, culturele instellingen, kranten, sportorganisaties en duizenden bezorgde burgers die de petitie tekenden. Deze overwinning is niet vanzelfsprekend; ze laat zien hoe krachtig we samen kunnen zijn wanneer het vrije woord en de culturele toegankelijkheid onder druk staan.

Tegelijkertijd is deze periode er ook een van onrust en onzekerheid. De val van het kabinet bracht bestuurlijke stilstand op een moment dat visie op cultuur, onderwijs en media juist nodig is. In de publieke en politieke arena tekent zich een verontrustende terugtrekking af: een groeiend conservatisme, nieuwe bezuinigingsdreiging en een verschraling van het cultureel aanbod. We kijken met zorg naar de ‘banned books’-stroming uit de Verenigde Staten, waarin boeken uit het onderwijs, de bibliotheek en de boekhandel worden geweerd en diversiteit doelwit is. Ook in Nederland horen we echo’s van deze ontwikkeling. Het is belangrijker dan ooit om ons uit te spreken voor een vrije, pluriforme en toegankelijke leescultuur.

Tegen deze achtergrond voerden wij in 2024 onze campagnes met nog meer scherpte, meer overtuiging en meer zichtbaarheid. Onder de noemer ‘1 bezoek en 1 boek meer’ wisten we opnieuw miljoenen Nederlanders te inspireren tot een hernieuwd contact met boek, boekhandel en bibliotheek. Campagnes als de Boekenweek, Kinderboekenweek, Zomerlezen en Heel Nederland Leest bewezen dat lezen nog altijd raakt, verbindt en activeert. Dat zagen we niet alleen terug in de cijfers, maar ook in verhalen, ontmoetingen en gedeelde ervaringen. Ik zet een extra schijnwerper op lezerscommunity Hebban en Hebban in de Klas, de doorvertaling van Hebban in het voortgezet onderwijs. Inmiddels maakt 70% van alle middelbare scholen er gebruik van. Zo dragen we bij aan meer leesplezier en een vitale leescultuur op school.

Ik ben trots op wat we samen met uitgeverijen, boekhandels, bibliotheken, makers en partners hebben neergezet. En bovenal dankbaar voor het publiek dat het boek (opnieuw) wist te vinden. Want wie leest heeft een goed verhaal — en dat hadden we in 2024 meer dan ooit nodig.

Juni 2025
Eveline Aendekerk
Directeur-bestuurder Stichting CPNB

Schrijvers bij de uitreiking van de NS Publieksprijs 2024

De CPNB en de markt

Ruim baan voor het boek

Wie leest heeft een goed verhaal. Daarom verbindt Stichting CPNB mensen met boeken. Terwijl de boekenmarkt in 2024 gestaag doorgroeide, dreigde een forse btw-verhoging een stok in het wiel te steken. Door een collectieve krachtsinspanning werd het gevaar afgewend en krijgt het boek ruim baan in 2025.

De markt in 2024

De Nederlandse economie kende in 2024 een gematigde groei na een periode van stagnatie in 2023. De koopkracht herstelde licht dankzij dalende inflatie, al bleef de druk op huishoudens merkbaar. Desondanks bleef de belangstelling voor boeken en lezen opvallend veerkrachtig.

In dit klimaat heeft de CPNB, in het verlengde van haar vijfjarenstrategie ‘1 bezoek en 1 boek meer’, extra ingezet op laagdrempelige campagnes en samenwerking met partners. De impact van de CPNB-activiteiten op de totale afzet was in 2024 met 5% gelijk aan de impact in 2023. Door vergrote focus op de laagfrequente koper willen we de impact in 2025 boven de 5% krijgen.

Lees meerLees minder

Inmiddels weten we deze groep consumenten goed te bereiken, de uitdaging is om ze nog meer in actie te krijgen. Uiteindelijk is het streven van de vijfjarenstrategie om de impact in 2028 verdubbeld te hebben.

2024 was een prima boekenjaar. Voor het vijfde jaar op rij werden er weer iets meer (papieren en losse e- en luister-)boeken verkocht dan het jaar ervoor: 43,2 miljoen stuks om precies te zijn. Ook de omzet steeg, voor het tiende jaar op rij, met 1% naar bijna € 690 miljoen. Belangrijke kanttekening hierbij is dat deze kleine omzetstijging de forse kostenstijgingen niet kan goedmaken. De marges voor boekhandel en uitgeverij blijven dus onder druk staan, wat ook de CPNB raakt als het gaat om participatie in de CPNB-activiteiten.

Opvallende trends

Twee markttrends vallen op. Enerzijds de continuering van de groei van de verkoop van anderstalige – met name Engelse – boeken. De afzet van anderstalig steeg in 2024 met 8% en het afzetaandeel komt daarmee op 22%. Sinds 2020 is de afzet van anderstalige boeken met 67% gestegen. Aan de ene kant is verkoop van Engelse boeken handel en draagt het bij aan leescultuur, maar het raakt vanzelfsprekend onze uitgevers in negatieve zin. En dat is niet goed voor het ecosysteem rond het Nederlandstalige boek.

De andere markttrend is de stevige groei van de omzet van gedistribueerde e- en luisterboeken via abonnementen. Deze bedroeg in 2024, net als in 2023, 21%. Deze trend zien we ook in de bibliotheek. Het totaal aantal digitale uitleningen (e-boeken en luisterboeken) was in 2024 ongeveer 8% groter dan in 2023.

Btw-verhoging van tafel

In 2024 stond de CPNB – samen met partners uit de culturele sector, de media en de sport – pal voor het behoud van het verlaagde btw-tarief op boeken. De aangekondigde plannen van het kabinet om de btw op boeken, cultuur en sport te verhogen naar 21%, riepen brede maatschappelijke en politieke bezorgdheid op. Als onderdeel van een gezamenlijke lobby met de Koninklijke Boekverkopersbond, de Groep Algemene Uitgevers en de Verenging van Openbare Bibliotheken, voerden wij actief campagne, o.a. middels een petitie die ruim 300.000 keer getekend werd en die wij aanboden aan parlementariërs.

De CPNB benadrukte richting politiek Den Haag dat het verhogen van de btw op boeken een directe bedreiging vormt voor de leescultuur, leesvaardigheid en toegankelijkheid van kennis – juist in een tijd waarin het bevorderen van lezen essentieel is voor maatschappelijke ontwikkeling en gelijke kansen.

Met de voorjaarsnota van 2025 is inmiddels bevestigd dat de voorgenomen btw-verhoging definitief van tafel is. Een belangrijke overwinning voor het boekenvak én voor iedereen die zich inzet voor een geletterde samenleving.

Wie leest heeft een goed verhaal

Het jaar 2024 was ook het jaar dat de Leescoalitie, met steun van het ministerie van OCW, de overkoepelende leescampagne Wie leest heeft een goed verhaal lanceerde. De CPNB heeft een belangrijke rol gespeeld in de totstandkoming en de lancering van deze campagne. Op 30 november gaf minister van OCW Eppo Bruins het startschot in boekhandel Riemer en Walinga in Ermelo. Wie leest heeft een goed verhaal bereikte 58% van de Nederlandse consumenten van 14 jaar en ouder. De campagne heeft relatief veel niet-lezers/light lezers bereikt. Er wordt momenteel hard gewerkt aan het vervolg op de campagne in 2025 en de financiering daarvan.

Voor wat betreft interne organisatie was 2024 een stabiel jaar voor de CPNB. De strategie en structuur zijn helder en het personeelsverloop was lager dan in alle jaren ervoor. Ook financieel vaart de CPNB een stabiele koers. Als stichting zonder winstoogmerk hebben we 2024 afgesloten met een positief resultaat.

Verder in dit online jaaroverzicht lees je meer over de impact van onze activaties en campagnes, over de samenwerkingen in het leesbevorderingsveld en over de interne organisatie en financiën.

365 dagen inspiratie

De campagnes van 2024

Met inspirerende campagnes en lezerscommunity Hebban brengt de CPNB mensen in beweging naar boekhandel en bibliotheek. Bekijk de terugblik op onze activaties, evenementen en bekroningen van 2024.

Actie tegen btw-verhoging

Lees meerLees minder

Grote ongerustheid trad op in het boekenvak toen in het hoofdlijnenakkoord van het kabinet het plan genoemd stond om de btw op o.a. boeken, theater, concerten en festivals te verhogen van 9% naar 21%. De toegankelijkheid en betaalbaarheid van de betrokken sectoren (cultuur, sport, horeca, evenementen) komt dan namelijk verder onder druk te staan. Onderzoek toont dat na een significante prijsverhoging, grote groepen mensen cultuur, evenementen, sport, horeca en nieuws niet langer kunnen betalen en noodgedwongen moeten afhaken met alle maatschappelijke gevolgen van dien. Kortom, een btw-verhoging vermindert de toegankelijkheid. De CPNB heeft samen met de KBb en de GAU het voortouw genomen, acties gevoerd en gelobbyd om het voorstel van tafel te krijgen. En er werd samengewerkt met de nieuw gevormde coalitie vanuit de sport-, nieuws-, boeken-, cultuur-, evenementen- en horecabranche.

De acties in chronologische volgorde:

Op 16 mei lanceerden de KBb, de GAU en de CPNB een persbericht dat de drie partijen zeer bezorgd waren over het voorstel voor de btw-verhoging per 1 januari 2026. Dit plan zou tot een prijsverhoging en een verkoopdaling leiden, juist in een tijd waarin de lees- en taalvaardigheid –waarvoor het Nederlandse boek de basis vormt – onder druk staan.
Op 22 mei startte de campagne ‘21% btw, een waardeloos idee!’ met de oproep een petitie te ondertekenen.
Op 4 juni voerden de KBb, de GAU en de CPNB een flyeractie uit en spraken daarbij verschillende Tweede Kamerleden.
Op 11 juni werd de boekenpetitie met 285.000 handtekeningen aangeboden aan de Tweede Kamer in Den Haag. Uiteindelijk tekenden meer dan 300.000 Nederlanders de petitie (kon t/m 5 juli).
Op 3 juli debatteerde de Tweede Kamer met het nieuwe kabinet over de regeringsverklaring. De nieuw gevormde coalitie vanuit de sport-, nieuws-, boeken-, cultuur-, evenementen- en horecabranche deed een dringend beroep op de politieke partijen in de Tweede Kamer en het kabinet om de verhoging van het btw-tarief te heroverwegen.
Op 5 juli ging het nieuwe kabinet onder leiding van Dick Schoof voor het eerst in debat over de regeringsverklaring. KBb, GAU en CPNB spraken hun hoop uit dat de politici die aanwezig waren bij het aanbieden van de boekenpetitie en de Kamerleden die zitting hebben in de Commissies Financiën en OCW, hun zorgen over deze mogelijke verhoging zouden uiten. Ter ondersteuning plaatsten KBb, GAU en CPNB een paginagrote advertentie in alle dagbladen, met persoonlijke boekentips voor de leden van het nieuwe kabinet op hebban.nl/kabinet.
Op Prinsjesdag, 17 september, voerde de brede coalitie weer publiekelijk Aan museum Escher in het Paleis en museum Huis van het Boek (twee locaties die door de btw-verhoging getroffen zouden worden) werd tijdens het langstrekken van de koets een ‘kassabon voor de samenleving’ uitgehangen. In het bijzijn van ervaringsdeskundigen en politici werd vanaf het dak een twintig meter lange banier uitgerold. Daarop kon iedereen zien wat de financiële gevolgen van de btw-verhoging zullen zijn.

Op 8 oktober werd tijdens de Algemene Beschouwingen in de Eerste Kamer door de voltallige oppositie de motie van Van Meenen (D66) aangenomen. De motie oordeelt dat de voorgenomen btw-verhoging in een separaat wetsvoorstel wordt behandeld en niet als onderdeel van het gehele belastingplan. Het voorstel kreeg een ruime meerderheid; alleen BBB, VVD en PVV stemden tegen.
Begin oktober wezen CPNB-directeur Eveline Aendekerk en KBb-directeur Sanne Muijser tijdens een kennismaking met minister Eppo Bruins op de grote schadelijke effecten van de voorgenomen btw-verhoging op boeken.
Op 10 oktober verstuurden de Europese boekverkopers- en uitgeversbonden een brandbrief aan minister Eppo Bruins.
Op 17 oktober praatten schrijver Kluun en boekhandelaar Willemien Wagner uit Sassenheim in Den Haag met Tweede Kamerleden over de gevolgen van de btw-verhoging voor schrijvers, uitgevers, lokale boekwinkels en boekenkopers. Ondersteund door Kees van Ommeren van economisch onderzoeksbureau Decisio die verschillende onderzoeken uitlichtte. Ook aanwezig waren Corine de Vries (hoofdredacteur regionale dagbladen Mediahuis Nederland en Voorzitter van het Genootschap van Hoofdredacteuren) en Joris Gerritsen (hoofdredacteur De Gelderlander) die de gevolgen voor de journalistiek toelichtten.
Op 13 november organiseerden CPNB, GAU en KBb een ‘lees-in’ rond het gebouw van de Tweede Kamer met lezers uit het hele land die hun favoriete boek lazen om al lezend te laten zien wat de waarde is van boeken, van leesplezier en leesbevordering.
Op 14 november kwam het kabinet de oppositie tegemoet door af te spreken alsnog op zoek te gaan naar een alternatief voor de voorgenomen btw-verhoging. De maatregel is hiermee voorlopig van de baan, maar alertheid blijft noodzakelijk.
Bij de bekendmaking van de voorjaarsnota, de tussentijdse bijstelling van de rijksbegroting, op 17 april 2025 bevestigde het kabinet zijn belofte na te komen: het btw-tarief op boeken blijft op 9%.

Wie leest heeft een goed verhaal

Lees meerLees minder

Onder aanvoering van Stichting Lezen en Stichting CPNB startte de Leescoalitie op 30 november de gezamenlijke langlopende bewustwordingscampagne Wie leest heeft een goed verhaal.
Doel: bewerkstelligen dat de kracht van lezen in het collectieve bewustzijn van Nederland komt. Cijfers tonen dat de urgentie en het belang van lezen nog niet ‘top of mind’ zijn bij de meeste mensen in Nederland. Terwijl mensen uit alle lagen van de maatschappij eerst zelf de kracht van lezen moeten erkennen om het te kunnen uitdragen. Daarom is een campagne noodzakelijk.
Achterliggende motivatie van de campagne is dat iedereen recht heeft om goed te leren lezen. Lezen is het beste middel om te strijden tegen kansenongelijkheid. Lezen zorgt voor kennis en voor empathie voor anderen, noodzakelijk om onze maatschappij te laten functioneren.
De ambitie is om Wie leest heeft een goed verhaal een blijvende vanzelfsprekendheid te laten zijn op tv, in het straatbeeld, op sociale media, in de boekwinkel, de bibliotheek, het gemeentehuis en op school.
Vanaf 2024 licht de Leescoalitie ieder jaar rondom de kerstperiode één belangrijke waarde van lezen uit in een korte reclamefilm van hoge kwaliteit. Een film die je raakt in het hart en de liefde voor lezen of het boek aanwakkert.
De eerste film is in het najaar van 2024 gemaakt in samenwerking met regisseur en Gouden Kalf-winnares Marit Weerheijm. De lancering ervan vond plaats in bijzijn van minister Eppo Bruins van OCW op 30 november in boekwinkel Riemer & Walinga in Ermelo, de woonplaats van de minister.
Iedere boekhandel en bibliotheek ontving gratis een exemplaar van een speciale print (A2-formaat) in gelimiteerde oplage van Wie leest heeft een goed verhaal. Oproep om met zijn allen de campagne zichtbaar te maken en hierdoor impact te maken.
Met ondersteuning van het ministerie van OCW en de Postcodeloterij.

De Bestseller 60

Lees meerLees minder

Een campagne die 52 weken per jaar duurt en inspiratie biedt aan lezers: de bestverkochte boeken van de week.
CPNB stelt De Bestseller 60 samen op basis van verkoopgegevens van bijna 900 Nederlandse boekwinkels. Aangevuld met gegevens van webshops, entertainmentspecialisten en retailers die niet in boekverkoop zijn gespecialiseerd. In totaal betreft het meer dan 1.500 verkooppunten.
Verzameld door KVB-SMB / GfK en betreft de verkoopperiode van maandag tot en met zondag.
Elke woensdag is de nieuwe versie te vinden op nl.
Media geven graag aandacht aan opvallende stijgers.

CPNB Top 100

Lees meerLees minder

Boekenmarkt in cijfers:

Het nieuwe jaar werd ingeluid door de achterban van CPNB en KVB Boekwerk op 23 januari 2025 in De Rode Hoed, Amsterdam. Na het KVB Boekwerk Seminar over duurzaamheid in het boekenvak volgden de bekendmaking van de marktcijfers 2024 – samengesteld door KVB Boekwerk – en de 25e editie van de CPNB Top 100 bestverkochte en meest uitgeleende boeken van 2024.
De totale boekenmarkt was in 2024 in afzet gelijk aan 2023. De afzet ligt voor het vierde jaar op rij rondom de 43 miljoen boeken.
De jaaromzet steeg voor de tiende keer op rij: in 2024 met circa 1% naar bijna 690 miljoen.
Het afzetaandeel van anderstalige boeken steeg naar 22%: iets meer dan één op de vijf verkochte boeken in Nederland was anderstalig.
De afzet en omzet van fysieke Nederlandstalige boeken daalden met 2%, ondanks het feit dat er meer Nederlandstalige fictie (1%) en kinderboeken (4%) werden gekocht. De afzetdaling is het resultaat van een kleiner aantal verkochte non-fictieboeken: de categorie vrije tijd daalde met 4%, de informatieve non-fictie met 9%.
Er werden ruim drie miljoen e-boeken verkocht: een omzetstijging van 2%, naar bijna 33 miljoen euro. Het afzetaandeel steeg naar 9%.
CB-data toonde dat de omzet van gedistribueerde e- en luisterboeken via abonnementen blijft groeien, met 21% volgens een eerste inschatting voor 2024. Daarmee groeide het omzetaandeel naar 55% en was deze groter dan de omzet e- en luisterboekverkoop buiten abonnementsdiensten om.
Bij het fysieke verkoopkanaal steeg de afzet met bijna 1% en de omzet met 2%.
Het marktaandeel van het fysieke verkoopkanaal bleef ongeveer gelijk aan 2023: 56% van de totale afzet en 51% van de totale omzet.
Bij het online verkoopkanaal daalde de afzet met bijna 1%, ondanks een toename van ruim 2% van de e-boekverkopen.
In 2024 werden circa 52 miljoen fysieke boeken en luisterboeken uitgeleend, een stijging van 3%, aldus de eerste voorlopige inschatting van Stichting Leenrecht.
In totaal waren er 8,4 miljoen digitale uitleningen gedaan via de online Bibliotheek, waarvan 5,8 miljoen e-boeken en 2,6 miljoen luisterboeken. Dat betekent een stijging van de e-boekuitleningen met ongeveer 5% en de digitale luisterboekuitleningen met ongeveer 14%. Het totaal aantal digitale uitleningen (e-boeken en luisterboeken) was daarmee ongeveer 8% groter dan in 2023.
Het aandeel e-boekuitleningen ten opzichte van papieren uitleningen steeg van 10% naar 14%.
Het aantal actieve leden (leden die minimaal één boek hebben geleend) van de online Bibliotheek was volgens de eerste voorlopige inschatting 431 duizend, een groei van 10%.

Bekijk de CPNB Top 100 bestverkocht en meest uitgeleend 2024

Verkoop in cijfers:

De Camino van Anya Niewierra (Luitingh-Sijthoff) was met 168.000 verkochte exemplaren het bestverkochte boek van 2024 en tevens hoogst genoteerde oorspronkelijk Nederlandstalige boek. Andere spannende boeken van Niewierra in de Top 100 zijn De nomade (4), Het bloemenmeisje (19), Het dossier (22) en Vrij uitzicht (93).
Op plek 2 stond met 122.000 verkochte exemplaren Al het blauw van de hemel van Mélissa Da Costa, vertaald door Anne van der Straaten en Els Dekker (Manteau), tevens uitgeroepen door lezers van community Hebban tot Favoriet van 2024.
Omringd door idioten van Thomas Erikson, vertaald door Wiveca Jongeneel (HarperCollins), kwam binnen op de derde plek (92.000 exx.) en was het hoogst genoteerde non-fictieboek. Ook bekroond met een Gouden Boek.
Het debuut Longgeneeslijk van Eva Hermans-Kroot, geschreven i.s.m. Hanneke Mijnster (Spectrum) was alleen de laatste twee weken van 2024 te koop maar bereikte de vijfde plek.
Het hoogst genoteerde kinderboek stond op 6: De Safari van Rutger Vink & Thomas van Grinsven (Billy Bones). Ook in 2023 en 2022 behaalde dit schrijversduo deze plek.
In totaal stonden er 19 kinderboeken in de top 100 – drie meer dan in 2023 – waarvan twaalf oorspronkelijk Nederlandstalig.
Zes oorspronkelijk Nederlandstalige boeken stonden in de top 10. Oorspronkelijk Nederlandstalige boeken hadden met 59 titels een meerderheid van de Top 100 (2023: 50).
Het meest populaire genre in de Top 100 was Nederlandstalige non-fictie (26 boeken), gevolgd door vertaalde fictie (19 boeken).
Het enige kookboek stond op 27: Comfort van Yotam Ottolenghi en Helen Goh, vertaald door Aniek Njiokiktjien (Park Uitgevers).
In de Top 100 waren 62 boeken voor het eerst in 2024 uitgegeven.
De drie oudste boeken waren kinderboeken. Rupsje Nooitgenoeg van Eric Carle, vertaald door J.H. Gever (Gottmer), op de 44e plek, verscheen oorspronkelijk in 1977 en was daarmee het oudste boek in de Top 100.
Top 100 op basis van verkoopgegevens van retailers die onderzoeksbureau GfK verzamelde i.o.v. Stichting Marktonderzoek Boekenvak en KVB Boekwerk.

Uitleningen in cijfers:

De Camino van Anya Niewierra (Luitingh-Sijthoff) was met 64.000 uitleningen het meest uitgeleende boek van 2024 en tevens het meest uitgeleende oorspronkelijk Nederlandstalige en spannende boek. In totaal stonden vier van Niewierra’s spannende boeken in deze Top 10.
Op plek 2 stond Het bloemenmeisje van Anya Niewierra (Luitingh-Sijthoff).
Ga als een rivier van Shelley Read, vertaald door Mieke Trouw-Luyckx (Luitingh-Sijthoff), bereikte de derde plek.
De waanzinnige boomhut van 130 verdiepingen van Andy Griffiths en Terry Denton, vertaald door Edward van de Vendel (Lannoo), was het meest uitgeleende kinderboek van het jaar en stond op 12.
Er stonden 60 kinderboeken in de CPNB Top 100 meest uitgeleende boeken, dat zijn er negen meer dan vorig jaar. Ook dit jaar waren dat veelal kinderboekenseries zoals Het leven van een loser, De waanzinnige boomhut en Dog Man. Het leven van een loser-auteur Jeff Kinney is net als vorig jaar de meest voorkomende auteur in de Top 100, met zestien boeken!
In de Top 100 stonden veertig boeken voor volwassenen waarvan er 21 boeken vielen onder het genre fictie, zestien boeken onder spannende boeken en drie onder non-fictie. De meest voorkomende auteur van boeken voor volwassenen was Anya Niewierra, met vijf boeken in de lijst.
Bron CPNB Top 100 meest uitgeleende boeken: Stichting Leenrecht en KB nationale bibliotheek

Gouden Boek

Lees meerLees minder

Vier Gouden Boeken (200.000 exx.) zijn uitgereikt onder de boeken voor volwassenen: De zeven zussen. Atlas van Lucinda Riley (Xander), Wees onzichtbaar van Murat Isik (Ambo|Anthos), De Camino van Anya Niewierra (Luitingh-Sijthoff) en Omringd door idioten van Thomas Erikson (HarperCollins Holland). Twee Platina Boeken (350.000 exx.) gingen naar De zeven zussen. Atlas (Xander) en Joe Speedboot van Tommy Wieringa (De Bezige Bij) en een Diamanten Boek (500.000 exx.) werd toegekend aan De meeste mensen deugen van Rutger Bregman (De Correspondent).
Bij de kinderboeken vielen een aantal klassiekers in de prijzen: Sjakie en de Chocoladefabriek en De GVR van Roald Dahl kregen een Gouden Boek uitgereikt (75.0000 exx.). Een Diamanten Boek (200.000 exx.) ging naar De schippers van de Kameleon van Hotze de Roos (Kluitman).

De andere zeven Gouden Boeken waren voor De Zoete Zusjes gaan op vakantie van Hanneke de Zoete (Kosmos), Het Pretpark van Rutger Vink & Thomas van Grinsven (Billy Bones), Bobbi op het potje en Bobbi wordt grote broer van Monica Maas & Ingeborg Bijlsma (Kluitman), Lampje van Annet Schaap (Querido), De Gorgels en de laatste kans en De wereld van de Gorgels van Jochem Myjer & Rick de Haas (Leopold). Drie Platina Boeken (150.000 exx.) gingen naar Avonturen uit een niet-zo-perfect leven van Rachel Renée Russell, De Magische Halsband van Rutger Vink & Thomas van Grinsven (Kosmos) en De Gorgels en het geheim van de gletsjer. Twee Diamanten Boeken gingen naar De Gorgels en naar Het leven van een loser van Jeff Kinney.

Hebban

Lees meerLees minder

Lezerscommunity Hebban groeide in 2024 met bijna 70.000 nieuwe leden. De site en de app werden in totaal meer dan negen miljoen keer bezocht. In september werd de nieuwe Hebban Boekenapp gelanceerd op basis van de nieuwste technologie met nieuwe features waaronder persoonlijke leesdoelen en statistieken. Het is daarmee de eerste app in Nederland waarmee lezers hun leesactiviteiten als een stappenteller kunnen bijhouden. Op 31 december telde de app al ongeveer 40.000 gebruikers.
De Hebban Reading Challenge 2024 telde 52.093 deelnemers. Zij lazen met elkaar 617.000 boeken. De Camino van Anya Niewierra werd het meest gelezen, op de voet gevolgd door Al het blauw in de hemel van Mélissa Da Costa.
In 2024 ging de Hebban Thrillerprijs naar De Man met Duizend Gezichten van Lex Noteboom, de allereerste keer dat een debuut deze lezersprijs won. De bekendmaking op 20 mei via de radio was ook de aftrap van de #Hebban10jaar Tiendaagse, die werd afgesloten met de eerste editie van De Dag van de Lezer. De Hebban Debuutprijs 2024 werd op 6 september bekendgemaakt: Tosca van Maud Vanhauwaert. De winnaar werd in haar huis in Antwerpen verrast tijdens het NPO 1-programmaGoedemorgen Nederland van WNL. Op 7 september kreeg Vanhauwaert de prijs en een cheque van 2.500 euro uitgereikt op het Debutantenbal in Sociëteit De Kring in Amsterdam. Brillenmerk Looplabb was opnieuw hoofdsponsor van de Debuutprijs.
Hebban-publiekslieveling De schaduw van de wind van Carlos Ruiz Zafón is voor de tweede keer in het bestaan van de Hebban 1000 de nummer één. De lijst met duizend mooiste boeken aller tijden werd in mei voor de zevende keer samengesteld en verhuist volgend jaar naar december.
Samen met queer lifestyle magazine Winq organiseerde Hebban de publieksverkiezing voor het Regenboogboek van het Jaar in het kader van Queer & Pride Amsterdam. Oever van Ludwig Volbeda was het beste oorspronkelijk Nederlandstalige lhbtiqa+–boek en Pageboy: mijn verhaal van Elliot Page (vertaald door Mijke Hadewey van Leersum) won in de categorie ‘vertaald’.
Samen met de Grote Vriendelijke Podcast werd de derde editie van De Grote Vriendelijke 100 georganiseerd. Films die nergens draaien van Yorick Goldewijk werd verkozen als mooiste jeugdboek.
Iedere maand koos de redactie een Hebban Boek van de Maand om een boek te promoten dat veel lezers verdient.
Het Hebban-nieuwsbrievensysteem is compleet opnieuw ingericht. De openingsrate van de nieuwsbrieven is verdubbeld tot ver boven de benchmarks voor consumentennieuwsbrieven in het cultuursegment.
De Nederlandse Boekenbon werd eind 2024 de eerste hoofdsponsor van Hebban voor een periode van minimaal twee jaar.
De socialemediakanalen van Hebban zijn in 2024 sterk gegroeid. Het aantal volgers op Instagram is meer dan verdubbeld, het aantal interacties op alle platforms is enorm toegenomen.

Hebban in de klas

Lees meerLees minder

Hebban in de Klas, het leesplezierbevorderingsplatform voor het voortgezet onderwijs, kende in 2022 een pilot en is doorontwikkeld in 2023 en 2024, mede aan de hand van feedback vanuit het onderwijs.
Toegevoegd zijn onder andere een inspiratiepagina voor docenten en een compleet nieuwe inlog- en registratieflow.
Samen met Stichting Lezen is een dashboard voor wetenschappelijke doeleinden ontwikkeld met een overzicht van bijvoorbeeld de populariteit van boeken (provincie, onderwijstype, leerjaar). Dit inzicht helpt om leerlingen en docenten nog gerichter leessuggesties voor hun school en regio te kunnen geven.
In september 2024 is de campagne ‘10 minuten Hebban in de Klas per week’ gelanceerd ter promotie van het gebruik van Hebban in de Klas voor het leesonderwijs. Met o.a. een Netflix-achtige poster met boekentips voor in de klas. 1.400 scholen ontvingen het startpakket en er verscheen een advertorial in PrimaOnderwijs (EDG Media).
Eind 2024 maakten in totaal ruim 3.584 klassen en bijna 50.000 leerlingen en 2.090 docenten van het platform gebruik.

Er werden bijna 50.000 boeken gelezen voor de verschillende klassenchallenges.
In juni werd Hebban in de Klas bekroond met de Pioniersprijs van Renew the Book 2024. Volgens de vakjury is Hebban in de Klas een ‘ijzersterk antwoord’ op de problematiek van het onderwijs om leerlingen weer te laten lezen.
In 2024 liep alle communicatie over de Boekenweek van Jongeren (15+) succesvol via Hebban in de Klas. Vanaf 2025 zullen alle activaties voor jongeren zoals een Goed Verhaal (opvolger van Boekenweek van Jongeren) volledig via Hebban in de Klas worden ontsloten. Hiermee verwachten we het platform sterk te kunnen laten groeien en de leesbevorderingscampagne voor 15+ (en zelfs 12+) jongeren beter en vooral gerichter te kunnen doen.
In 2025 loopt het onderzoek of Hebban in de Klas geschikt is voor het primair onderwijs.
Het platform werd in 2023, 2024 en 2025 ondersteund door bijdragen van ministerie van OCW en Stichting Lezen.

2024

Springlezend

Lees meerLees minder

Ook in 2024 organiseerde de Leescoalitie, waarvan de CPNB onderdeel uitmaakt, de campagne Springlezend waar de belangrijke rol van leraren centraal staat en leraren elkaar inspireren om leerlingen plezier in lezen te laten ervaren. Stichting Lezen nam in 2025 de campagne van de Leescoalitie over.

Interactie vond plaats bij de offline/online talkshow Springlezend LIVE op 3 april (thema primair onderwijs: kennis & woordenschat; thema voortgezet onderwijs: burgerschap & identiteit) en 27 november (thema: reflectie & verbeelding, over hoe je tot mooie verwerking van boeken en rijke teksten kan komen). De uitzendingen zijn terug te zien op springlezend.nl.
Eind 2024 lag de focus op de vernieuwing van de website en de aansluiting hiervan bij de doelgroep van de websites lezeninhetpo.nl en lezeninhetvo.nl van Stichting Lezen.

zomer 2023 t/m zomer 2024

Poëzie - het hele jaar door

Lees meerLees minder

De CPNB verwerkt sinds 2020 poëzie in eigen campagnes om het bereik van het genre te vergroten. Mede mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van het Van Beuningen/Peterich Fonds.
Met ‘Een nieuw jaar’ schreef Toon Tellegen het gedicht om 2025 mee te beginnen. Dit nieuwjaarsgedicht verspreidde CPNB onder haar relaties.
Poëzie speelde in de Boekenweek een grote rol omdat het Boekenweekessay dit jaar vervangen werd door een dichtbundel van Bart Chabot: Ooievaarsblues. Uit de bundel werd ‘Black Cadillac’ benoemd tot Boekenweekgedicht en was te lezen op 5.450 linnen tassen, die boekhandels en bibliotheken uitdeelden, en op 100.000 Boomerangkaarten.
CPNB geeft de voordrachten van 4 en 5 mei uit in boekvorm. Op initiatief van de CPNB kreeg poëzie vanaf 2023 structureel een plek. Aan het eind van de 4 mei-voordracht, door Dido Michielsen, stond het gedicht ‘Erfgoedbeheer’ van Robin Block (Uit: Handleiding voor ontheemden. Gedichten – Atlas Contact, 2023) en aan het eind van de 5 mei-lezing door Lilian Gonçalves-Ho Kang You stond ‘Ik wou zo graag’ van antoine de kom (Uit: Demerararamen – Querido, 2021).
Als Zomerlezengedicht schreef Martin Rombouts (tevens winnaar van de tv-quiz De Slimste Mens in 2023) ‘Het was zonnig dus ik moest aan je denken’. O.a. gepost op Instagram (bereik: 70.572 en 228 interacties), verspreid via 100.000 Boomerangkaarten en te lezen op vloerstickers in TUI-shops en grote boekhandels en bibliotheken.

CPNB haakte met poëzie in op de sportzomer (onder meer EK-voetbal, de Tour de France, Wimbledon en de Olympische Spelen): ‘De man van Marathon’, een humoristisch sonnet van de Rotterdamse dichter Rien Vroegindewij, werd verspreid via socialemediakanalen en 100.000 Boomerangkaarten.
Tijdens Pride lanceerde Hebban i.s.m. Winq, het queer lifestylemagazine, ‘Als mijn hart zich maar niet sluit’ van Valentijn Hoogenkamp. Te lezen in/op Winq, te horen en zien o.a. via YouTube en Radio 1-programma De Nieuws BV.
Een vakjury met dichters Gershwin Bonevacia, Bibi Dumon Tak en Hans Hagen besliste dat de inzending van Liva Knol het Kinderboekenweekgedicht 2024 mocht zijn. Zij maakte zelf het ontwerp (tekening en gedicht) dat als affiche verstuurd is naar alle bestellers van de Kinderboekenweekmaterialen.
Voor de Nationale Klimaatweek (11-18 november) droeg Vrouwkje Tuinman haar gedicht ‘Ecosysteem’ voor op de sociale media van Hebban en de CPNB.

11 december 2023 t/m 31 december 2024

Goede Voornemens Hebban Reading Challenge

Lees meerLees minder

Onder het motto ‘Duik in ’n boek’ werd voor de tweede keer de Goede Voornemens-campagne gehouden, voor boekhandel en bibliotheek. Meer tijd nemen voor een boek – dat was de boodschap.
Doel van de Challenge is nog meer lezers nog meer leesplezier verschaffen.
Inzet van radiospotjes en online campagne en POS-materialen voor boekhandels.
Met de online marketingcampagne (zichtbaar op o.a. sociale media en binnen het DPG Media-netwerk) zijn bruto ruim 1 miljoen contactmomenten gerealiseerd en meer dan 362.000 clicks (vorig jaar 579.000).
De radiocommercial had een bereik van 2.270.000 luisteraars, op Radio 2 en 3 en Q-Music.

24 januari t/m 3 februari

De Nationale Voorleesdagen

Lees meerLees minder

De Nationale Voorleesdagen, een initiatief van Stichting Lezen, beleefde in 2024 zijn 21^ste
Voorlezen maakt je leuker! was de centrale boodschap van de campagne.
Comité van vakspecialisten koos de Prentenboek Top 10 met de beste voorleesboeken.
Help! Een verrassing! (Uitgeverij Lemniscaat), het kleurrijke prentenboekdebuut van Miriam Bos, was Prentenboek van het Jaar en stond centraal tijdens de campagne.
De boekhandel bestelde 9% minder mini-edities dan in 2023 (toen een daling van 11%) met een totaal van 29.891 exx.
De afzet van prentenboeken tijdens de campagne steeg met 13% ten opzichte van de editie in 2023 (in 2022 was dit een daling van 7%).
In week 5 en 6 stond de mini-editie op nummer 1 in De Bestseller 60.
De hoogst behaalde positie voor de reguliere editie is plek 9 (week 5); reguliere editie met voorleesknuffel op plek 5 (week 5).

Op basis van het aantal unieke bestellers was de ondergrens voor de landelijke dekking in boekhandels 42% (2023: 41%). De landelijke dekking voor boekhandels steeg in 2024 mede door eerste deelname van Primera.
In totaal zijn voor de campagne 2024 door scholen en bibliotheken samen 37.811 voorleesknuffels besteld. Dit is 6% meer dan in 2023. De uitgever bestelde 25.000 exemplaren. Door basisscholen zijn in 2024 2.271 voorleesknuffels besteld. Dit is 8% minder dan in 2023.
De animatie van Bereslim was alleen gedurende de campagneperiode van 24 januari t/m 3 februari voor iedereen toegankelijk, gedeeld via de website van De Nationale Voorleesdagen, YouTube en het onderwijsplatform (Nationale Voorleesdagen 5.017 views; onderwijsplatform 43 clicks; YouTube 12.983 views).
Inkoop reclamespot op NPO 1, 2 en 3 rondom programma’s die veel bekeken worden door (groot)ouders van jonge kinderen. Bereik was netto bijna 2,4 miljoen mensen in de doelgroep, 24% van de doelgroep (2023: 26%). De gemiddelde contactfrequentie ligt hoger dan in 2023 (1,3): 1,8 (maar onder de adviesbenchmark van 3 tot 5).
Online marketingcampagne leverde in totaal 3.865.265 impressies op (in 2023: 204.519) met 6.685 klikken (in 2023: 3.301). De opvallend hoge impressiescore is te verklaren doordat de focus lag op het aantal weergaven.

Samenwerking met partner Naïf is voorgezet: zichtbaarheid in 390 Etos-winkels (met display) en actie in de Etos-folder. Uit consumentenonderzoek bleek dat 29% van de ouders/verzorgers iets gehoord, gezien of gelezen had over de actie van Naïf en 10% maakte er gebruik van.
Op 24 januari 2024 kon heel Nederland meegenieten van Het Nationale Voorleesontbijt. H.K.H. Prinses Laurentien las voor bij kinderopvang Hakim in Diemen. BN’ers die ook meededen: Chris Bergström, Miriam Bos, Robert ten Brink, burgemeester Jeroen Dijsselbloem, Sofie van den Enk, Maryam Hassouni, GerdaLentenHavertong, burgemeester Ahmed Marcouch, Rayen Panday, Meral Polat, Roos Schlikker en burgemeester Tjarda Struik.
Mediabereik free publicity: de ondergrens voor het bruto bereik bedroeg meer dan 157 miljoen contactmomenten en de ondergrens voor de mediawaarde was meer dan bruto € 1,75 miljoen. De jubileumeditie 2023 haalde hogere cijfers (mediabereik: ruim 203 miljoen contactmomenten; mediawaarde: ruim € 2,3 miljoen).
Uit consumentenonderzoek bleek dat 64% van de ouders aangaf de campagne te hebben gezien (zichtbaarheid); 39% van de doelgroep gaf aan beïnvloed te zijn om tot aankoop of uitlening over te zijn gegaan (impact). Beide cijfers zijn vergelijkbaar met 2023.

7 februari t/m 15 mei

Kinderjury

Lees meerLees minder

Onder het motto ‘De Kinderjury, dat ben jij’ trapten de kinderen van het Kinderboeken Leesteam op 7 februari de Leesweken af op hun eigen school; t/m 9 april konden kinderen boeken lezen uit Tiplijst 6 t/m 9 jaar of Tiplijst 10 t/m 12 jaar.
Van 10 t/m 24 april waren de Stemweken waarbij kinderen konden stemmen op school, via de boekhandel of bibliotheek en online, via nl. De aftrap deden honderd basisschoolleerlingen die samen met de BiebBoys in CODA Apeldoorn onderzoek deden naar hoe je het allerfijnst leest. Relaxlezen werd door de kinderen unaniem gekozen als beste manier.
De speciaal opgestelde Tiplijsten met 25 boeken per leeftijdscategorie hielpen kinderen met lezen.
Op woensdag 15 mei werd de Top 3 in beide categorieën bekendgemaakt. Gevolgd door een stemronde, de Finale Stemweek, waarbij enkel op de genomineerde boeken gestemd kon worden.
In Theater DE KOM in Nieuwegein was op 24 mei de bekendmaking en uitreiking. Publieksprijs 6-9 jaar: De avonturen van Rutger, Thomas en Paco: Het pretpark van Thomas van Grinsven & Rutger Vink, illustraties van Sabine van der Stadt (Kosmos).

Winnaar Publieksprijs 10-12 jaar: Mus en kapitein Kwaadbaard en de wraak van de furie van Kevin Hassing met illustraties van Linde Faas (Luitingh-Sijthoff).
In totaal werden iets meer dan 40.000 stemmen behaald, een daling van 16% t.o.v. 2023 (dat jaar was de daling 8%). 81% van de stemmen ging online; opvallend was de toename van het aandeel stemmers van 10-12 jaar oud met bijna 4.400 stemmen, een stijging van 17% naar 34%.
Een van de stemmers kreeg de prijs: een hele stapel boeken zo lang als je zelf bent.
Klassen in het hele land volgden de uitreiking live via de website van Kidsweek, onderdeel van DPG Media, de mediapartner van de Kinderjury. Dat betrof 21.525 kijkers (in 2023 18.525 kijkers).
In DPG Media-titels als Tina, Donald Duck, Kidsweek, Libelle, AD en regionale nieuwstitels was een stemoproep voor kinderen te vinden.

Ook dit jaar gingen schoolklassen de Kinderjury Leeschallenge aan om zoveel mogelijk bladzijden te lezen.
Een lichte afzetstijging van de winnende boeken was te merken in de boekhandel; in absolute zin gaat het over zeer kleine aantallen.
Voor bibliotheken was de landelijke dekking ca. 53% (2023: ca. 51%) en er was een stijging van 5% in het aantal bestelde POS-pakketten. Bij de boekhandel daalde de ondergrens van 24% naar 18%, waarbij ook minder POS-pakketten worden ingekocht (-34%).

Het aantal bestelde schoolpakketten daalde met 13%.
Bereik free publicity: bijna 51 miljoen contactmomenten (vorig jaar bijna 73 miljoen). Mediawaarde bijna € 260.000.
Naast DPG Media zijn trouwe partners: de Bibliotheek op school (Kinderjury is vast onderdeel in landelijke actieprogramma), NBD Biblion en KB nationale bibliotheek (promoten van digitaal lezen onder de jeugd).

11 t/m 19 maart

Boekenweek

Lees meerLees minder

Niet één maar zes auteurs schreven het Boekenweekgeschenk dat aansloot bij het thema ‘Bij ons in de familie’ van de 89e Boekenweek: Bart Chabot, zijn schrijvende zonen Sebastiaan, Maurits en Splinter, echtgenote Yolanda en de jongste, debuterende zoon Storm schreven samen Gezinsverpakking. Cadeau van de boekhandel bij besteding van € 15 aan boeken.
De bijbehorende Boekenweekthema-uitgave Ooievaarsblues (€ 5) bevat bestaande en nieuwe gedichten van Bart Chabot. Deze dichtbundel was een bewuste keuze om poëzie extra ruimte te geven.
Chabots Boekenweekgedicht ‘Black Cadillac’ werd verspreid via sociale media, Boomerang-kaarten (100.000 stuks) en gedrukt op linnen tassen die boekhandels en bibliotheken cadeau gaven aan lezers.
De totale oplage van het geschenk (Nederlandstalig en Fries, inclusief reserve) was 552.000 exx. (-7% t.o.v. 2023). De totale oplage van de thema-uitgave (inclusief reserve) was 30.000 exx. (-36%).
Het aantal downloads van de e-boekversie van het geschenk daalde voor het derde jaar op rij, met 12%.
In 2024 bestelden 129 bibliotheken voor ca. 465 vestigingen. Daarmee is de landelijke dekking circa 48%. In 2023 was de dekking circa 61%. Bij de boekhandel daalde het aantal bestellingen waardoor we de dekking dit jaar geen 100% meer was (exacte data ontbreken).
Tijdens de campagneperiode lag de afzet Nederlandstalige boeken in de categorie NUR 3 ‘Fictie & literaire non-fictie’ hoger dan in 2023 (+10%). Daarmee kwam een einde aan een dalende trend. Zowel via het offline als online verkoopkanaal werden meer boeken verkocht.
Er was sprake van een afzetboost t.o.v. andere weken in het afgelopen jaar: de gemiddelde weekafzet NUR 3 Nederlandstalig lag in 2024 tijdens de campagne 14% hoger dan de gemiddelde week in de voorgaande 12 maanden.
De titels in de Top 25 kenden tijdens de Boekenweek een afzetstijging van 91% t.o.v. de maand daarvoor, bijna een verdubbeling; in 2023 was dit 177% maar de absolute cumulatieve afzet is in 2024 38% hoger.
Via betaalde online advertentiecampagnes was het bruto bereik meer dan 5,8 miljoen contactmomenten, een daling van -59% vanwege kleiner budget.
Samenwerking met TikTok leverde een bruto bereik van bijna 277.000 weergaven op.
Uiteindelijk waren meer dan 58.000 Nederlanders naar de inspiratiepagina’s op Hebban doorgeleid. Bereik via andere eigen CPNB-socialemediakanalen bedroeg bruto meer dan 2,16 miljoen contactmomenten.

Het free publicity-bereik kende meer dan 386 miljoen contactmomenten. De mediawaarde free publicity was meer dan € 13,5 miljoen.
Het totale netto bereik van de Boekenweek-radiocommercial bedroeg 1,73 miljoen luisteraars binnen de doelgroep 25-59 jaar oud.Circa 22% van deze primaire doelgroep hoorde de spot minimaal één keer.
Consumentenonderzoek wees uit dat de zichtbaarheid van de campagne steeg: 41% van de respondenten gaven aan iets te hebben gezien, gehoord of gelezen over de Boekenweek (2023: 36%). De totale zichtbaarheid – gemeten aan de hand van alle campagne-uitingen, advertenties en partneracties – bedroeg 53% (2023: 43%). Hoogfrequente kopers gaven significant vaker aan de uitingen te herkennen. De inhoudelijke bekendheid daalde daarentegen weer iets: 62% (2024), 64% (2023), 70% (2022), 77% (2021).
Impact van de Boekenweek op gedrag lijkt even groot als in 2023: m.b.v. de campagnepartners bereikten we 53% van de doelgroep en ondernam 15% actie (leesactiviteit, boek in huis halen via de (online) boekhandel of (online) bibliotheek). Het aandeel personen dat actie ondernam nadat zij iets hebben gezien, gehoord of gelezen over de campagne (conversiegraad), bedroeg onder hoogfrequente kopers 63% en onder laagfrequente kopers 14%.
‘Thuiskomen’ was het thema van het Boekenbal en daar trapten de familie Chabot en andere grote namen uit de Nederlandse literatuur de Boekenweek af.
De familie Chabot toerde door het land in Boekenweekauto’s, beschikbaar gesteld door partner Citroën, die ook een familie-roadtrip uitloofde aan iedereen die meedeed met de Boekenweek.

4 en 5 mei

Lees meerLees minder

Sinds 1992 geeft de CPNB samen met het Nationaal Comité 4 en 5 mei de 4 mei-voordracht en de 5 mei-lezing uit.
Schrijver Dido Michielsen hield de 4 mei-voordracht getiteld De verloren oorlog in De Nieuwe Kerk Amsterdam.
Mensenrechtenactivist Lilian Gonçalves-Ho Kang You sprak op 5 mei de vrijheidslezing Vrijheid is de rechtstaat
Beide verhalen verschenen in de jaarlijkse dubbeluitgave die voor € 7,50 verkrijgbaar is in de boekwinkel. Extra toevoeging: het verhaal van Michielsen werd gevolgd door het gedicht ‘Erfgoedbeheer’ van Robin Block, het gedicht ‘ik wou zo graag’ van antoine de kom volgde op de 5 mei-lezing.
Oplage 4.812 exx. (2023: 5.635); 980 exx. van het boekje gingen via NBD Biblion naar bibliotheken, 3.832 exx. naar de boekhandel.
Boekhandels konden ook het gratis promotiepakket bestellen met draagbare vrijheid-pinnetjes, affiche, display en exemplaar van NC Magazine.

Moederdag, Vaderdag, Sinterklaas en Kerst

Geef meer met een boek

Lees meerLees minder

Moederdag en Vaderdag

De cadeaucampagne ‘Geef meer met boek’ kende dit jaar ook een variant voor Moeder- en Vaderdag.
Promotie van tien door de Hebban-redactie geselecteerde titels met de boodschap dat een boek het mooiste cadeau is dat je moeder en vader kunt geven. Met als tweede optie een Boekenbon.
Betaalde online campagne voor Moederdag liep van 30 april t/m 11 mei. Resultaat: 4.283.544 contactmomenten.
Online liep de Vaderdag-campagne van 8 t/m 15 juni, met 2.714.898 contactmomenten als bereik.

Sinterklaas en kerst

‘Geef meer met een boek’ zorgde voor aandacht vanaf de aankomst van Sinterklaas tot de dag voor kerst via een online campagne (betaalde socialemediacampagne en via kanalen van DPG Media) en een digitale cadeaugids op Hebban.
In aanloop naar sinterklaas en kerst werden cadeaugevers door Hebban extra aangemoedigd met boekentips op geefmeermeteenboek.nl.
Tijdens sinterklaas werden in totaal minder kinderboeken bij de (online) boekhandel verkocht (-3%). De geschatte marktimpact van de cadeaucampagne op de verkoop van kinderboeken ligt ook lager t.o.v. 2023 (-8%).
Tijdens Kerst werden 5% minder boeken voor volwassenen (fictie & non-fictie) verkocht dan in 2023. De geschatte marktimpact van de cadeaucampagne op de verkoop van fictie & non-fictie ligt lager t.o.v. 2023 (-15%).
In 2024 werd rondom Sinterklaas 23% van de doelgroep bereikt (ouders met een kind jonger dan 12 jaar), in 2023 30%. Rondom Kerst werd 11% van de doelgroep bereikt, ongeveer gelijk aan 2023 (13%); beide campagnes zijn met minder budget uitgevoerd.

26 mei t/m 18 juni

Thriller Weken

Lees meerLees minder

Lex Noteboom won met De Man met Duizend Gezichten (W. Bruna) de Hebban Thrillerprijs; deze lezersprijs werd dit jaar voor de vijfde keer uitgereikt. De bekendmaking was op 20 mei in het NPO Radio 1 Journaal.
Op de Avond van het Spannende Boek op 30 mei in Bibliotheek Neude in Utrecht werden de Nederlandse Thrillerprijzen uitgereikt, tevens de start van de Thriller Weken:
Mathijs Deen won met De duiker de NBD Biblion Gouden Strop 2024, de prijs voor de beste oorspronkelijk Nederlandstalige spannende roman. De winnaar kreeg een cheque van € 10.000 en een sculptuur van Marianne van den Heuvel.

De winnaar van de NBD Biblion Gouden Strop maakte in wisselende samenstelling met collega thrillerauteurs in het najaar van 2024 een tour langs een tiental bibliotheken.
Lex Noteboom kreeg voor De Man met Duizend Gezichten eveneens de Schaduwprijs 2024.
De Hebban Goeken Prijs (beste Nederlandstalige korte spannende verhaal) ging naar Jolanda Treffers voor haar verhaal ‘Noodweer’. De winnaar ontving € 1.000 en het winnende verhaal verscheen in het gratis e-boek van de Thriller Weken.
De Hebban Thrillerprijs had in de verkoop een duidelijk winnaarseffect.

18 juni t/m 20 juli

Zomerlezen

Lees meerLees minder

‘Lang leze de zomer!’ Met deze nieuwe slogan stimuleerde de CPNB het zomerlezen.
De campagneperiode ging terug naar een maand om zomerlezen intensiever te kunnen promoten tijdens het piekmoment. De helft van alle Nederlanders koopt namelijk één of twee keer per jaar een boek – als cadeau voor de feestdagen en vlak voor de zomervakantie. De CPNB zet met Zomerlezen in om deze enorme groep klanten te stimuleren een boek extra te kopen.
Na twee jaar verhalenbundels was het Zomerlezengeschenk dit jaar een verhaal van Suzanne Vermeer: Flamingo Beach. Cadeau bij besteding van € 15 aan Nederlandstalige boeken. Oplage 331.900, -1% daling (2023: 366.522 exx.).
Aandacht voor poëzie door verspreiding van het Zomerlezengedicht van dichter Martin Rombouts via 100.000 Boomerangkaarten.
Hoofdsponsor TUI gaf roadtrips weg op Curaçao langs mooie plekken die in het geschenk voorkomen; deze winactie had een conversie van ca. 1%. Diverse bibliotheken en boekhandels en TUI-winkels waren ingericht met een TUI-leeshoek.
Voorafgaand aan de campagne vond een consumentenonderzoek plaats, geïnitieerd door partner TUI en de CPNB. Resultaten: lezers waardeerden hun vakantie hoger dan vakantiegangers die geen boek openslaan. Ze ervoeren vaker een relaxte sfeer met minder stress of onenigheid én gaven een hogere score voor de mate waarin ze uitgerust thuiskomen. 72% van de vakantiegangers gaf aan dat ze bijna iedere dag wel even lezen. Voor meer dan een derde van de consumenten is de vakantie het enige moment dat ze tijd (kunnen) nemen voor een boek. Vakantiegangers lezen graag waargebeurde verhalen of literaire romans, maar spannende boeken zijn favoriet.
Het aantal boekhandels dat meedeed is niet precies te bepalen; de ondergrens van de landelijke dekking was 31% (2023: 28%). Circa 39% van de bibliotheken deed mee (2022: 48%).
Free publicity: het bereik bedroeg bijna 38 miljoen contactmomenten; de mediawaarde bijna € 89.000.
Advertenties in tv-gidsen, Vriendin, Grazia, Elegance en de Boekenkrant bereikten bruto bijna 1,48 miljoen mensen (2023: bijna 2 miljoen).
Online advertenties via het DPG Media-netwerk, Google Ads en sociale media kenden een bruto bereik van bijna 1,9 miljoen contactmomenten, een daling van 46% t.o.v. 2023 vanwege kleiner budget. Bijna 40.000 Nederlanders zijn naar de inspiratiepagina’s op Hebban doorgeleid (2023: 46.000).

Ook dit jaar richtte Zomerlezen zich op kinderen die vaak een leesdip meemaken in de vakantie en achterstand oplopen. Een speciale Top 10 werd gepromoot. De gemiddelde afzet in de jeugdcategorie maakte tijdens de campagne een ruime verdubbeling mee (+122%). Categorieën ‘groot’ (+150%) en ‘klein’ (+112%) kenden een duidelijke afzetstijging t.o.v. de voorliggende periode. Ook het marktaandeel van de tiptitels steeg. Vanaf week 24 waren alle tiptitels in de verkoop. Zomerlezen startte een week later en dit beïnvloedde zowel de positieve relatieve stijging van de gemiddelde weekafzet als de stijging van het gemiddelde marktaandeel.
Er was geen duidelijk effect van de Top 25 met titels voor volwassenen; de verkooppiek lag vóór de start van de campagne.
Consumentenonderzoek na afloop van de campagne wees uit dat Zomerlezen 23% van de doelgroep bereikte (2023: 29%). Van de totale doelgroep nam 12% actie (een leesactiviteit of een boek in huis halen via de (online) boekhandel of bibliotheek). Deze impact is vergelijkbaar met 2023.
Afzetboost: de gemiddelde weekafzet NUR 3 t/m 9 Nederlandstalig lag tijdens de campagne 9% hoger dan de gemiddelde week in de voorgaande maanden. De tiptitels werden in 2024 door 12% van de Nederlanders herkent.
11% ondernam actie en deed een leesactiviteit of haalde een boek in huis via de boekhandel of bibliotheek (2023: 12%). Daarmee is de impact van Zomerlezen op het gedrag van Nederlanders vergelijkbaar met 2023 en 2022.

19 juni en 27 september

Griffels en Penselen

Lees meerLees minder

Zilveren Griffels zijn voor de best geschreven kinderboeken en Zilveren Penselen voor de mooist geïllustreerde boeken.
Op 19 juni maakte de CPNB bekend welke 18 kinderboeken waren bekroond. In Theater De Krakeling in Amsterdam kreeg elke winnende auteur of illustrator een Zilveren Griffel of Zilveren Penseel overhandigd.
Griffeljury: Noraly Beyer (voorzitter), Sarita Bajnath, Noaemi Horbach, Emma Eigenraam, Jaap Friso, Rick Teseling en Susan Venings. Penseeljury: Emilie Sitzia (voorzitter), Rozemarijn Blankestein, Loes Reichenfeld, William Remmers en Maud van Suylen.
Gouden Griffel voor Het kleine heelal (Lemniscaat), geschreven door Annejan Mieras (illustraties van Evelien Jagtman).
Gouden Penseel voor Het touw en de waarheid (Lemniscaat), geïllustreerd door Jeska Verstegen (geschreven door Marco Kunst).

De winnaars werden verrast met dit nieuws én een bijzonder zandkunstwerk van hun boek tijdens een klasbezoek bij Zandsculpturen Garderen. De uitreiking vond plaats op het Kinderboekenbal (27 september).
De Gouden Griffel en Penseel kenden beide een winnaarseffect in 2024; de gemiddelde weekafzet van de Griffel t.o.v. de voorliggende weken lag 66 keer hoger, voor het Penseel ging het om 98 keer. In absolute zin is het effect op de verkoop van het Gouden Penseel kleiner dan de Gouden Griffel.
De originele prenten van de winnaars van de Zilveren Penselen én het Gouden Penseel werden tentoongesteld in het Kinderboekenmuseum Den Haag.

De Illustratie Ambassade organiseerde voor de vierde keer de Reizende Penselen met de winnende illustraties en illustratoren. Deze expositie reisde langs twaalf bibliotheken en boekhandels.

1 september

Hebban Debuutprijs

Lees meerLees minder

De Hebban Debuutprijs richt zich op Nederlandstalige literaire fictie. Een lezersjury van ruim honderd lezers bepaalde de shortlist uit een longlist van vijftien boeken.
Vervolgens koos een vakjury met boekverkopers, bibliotheekspecialisten en redactieleden van Hebban het beste debuut uit de shortlist van vijf titels.
Nominaties 2024 waren Ramy El-Dardiry met Tussen morgenzee en avondland (Querido), Inez de Goede met Droomhuis (Orlando), Valentijn de Heer met Beste mevrouw Eva (Pluim), Maral Noshad Sharifi met Citroeninkt (Prometheus) en Maud Vanhauwaert met Tosca (Das Mag).
De winnaar werd bekendgemaakt op het Debutantenbal dat SLAA, Editio, Hebban en De Kring organiseerden op 7 september.
Maud Vanhauwaert won met Tosca de Debuutprijs. De prijs bestond uit een award, een geldbedrag van € 2.500 en een marketingcampagne op Hebban.nl.

Er was een bescheiden winnaarseffect (in absolute zin), de gemiddelde weekafzet was vanaf de week van de uitreiking ca. vijf keer hoger dan in de weken daarvoor.
Het Debutantenbal kent ook twee andere prijsuitreikingen. De Renate Dorrestein Prijs, een schrijfwedstrijd voor literaire verhalen van maximaal 7.500 woorden (hoofdprijs € 1000), ging naar Kris Terwindt voor het verhaal ‘Kruiswoord’. De Editio Debutantenprijs kwam Wouter Degreve toe.
Vakjury van de Hebban Debuutprijs 2024 bestond uit Evelyn Evertsen (Boekhandel Westerhof Zwolle), Pauline Goedemans (Boekhandel Grimbergen Lisse), Peter Hoomans (Boekhandel Scheltema Amsterdam) Hebban-recensenten Gigi van de Loo, Lieke Roovers, Sigried Lievens en Hebban-redacteuren.
Hoofdsponsor van de Hebban Debuutprijs is het Nederlandse leesbrillenmerk Looplabb.

13 t/m 22 september

Boekenweek van Jongeren

Lees meerLees minder

De campagne is voor en door jongeren en beoogt meer leesplezier bij de doelgroep, via school én in de vrije tijd.
Astrid Boonstoppel (Young Adult-auteur), Michel van Egmond (sportjournalist) en Sholeh Rezazadeh (schrijver) schreven drie nieuwe verhalen voor 3PAK.
3PAK werd verspreid in oplage van 111.904 exx (2023: 117.600), een daling van 6%; ook via bibliotheken (-12%) en scholen (-1%).
Digitale versie en luisterboek was beschikbaar via de LEES-app van de Koninklijke Bibliotheek met focus op jongeren ((v)mbo) en de online bibliotheek. Storytel bood ook het luisterboek aan.
Het aantal unieke bestellende boekhandels is gestegen met 66%, mede door het feit dat Audax-winkels op andere wijze bestellen. Ondergrens landelijke dekking was 18% (2023: 12%).

Voor bibliotheken is de landelijke dekking ca. 62% (laatst beschikbare meting: 2022, 53%)
Nominaties Beste Boek voor Jongeren werden op 7 juni (vijf in de categorie ‘Oorspronkelijk Nederlandstalig’ en vijf in de categorie ‘Vertaald’) bekend. De jury vond het opmerkelijk ‘dat er dit jaar verrassend veel hervertellingen tussen zaten; we mochten veel nieuwe variaties op sprookjes, mythen, klassiekers en historische gebeurtenissen lezen.’
De nominaties kregen aandacht via de Jeugdbibliotheekpagina van de KB. Gedurende de campagneperiode was er een winactie met de jeugdbibliotheek en Herschel. Er waren 221 (2023: 446) deelnemers aan de winactie.
Jongerenjury koos de winnaars die onthuld werden op het youngadultfestival BoekTok Live in de bibliotheek Den Haag op 13 september. In de categorie Oorspronkelijk Nederlandstalig won Erna Sassen voor Neem nooit een beste vriend (illustraties Martijn van der Linden). Malinda Lo (vertaling door Louise Koopman) won met De nacht van de Telegraph club in de categorie Vertaald. Beiden kregen een cheque van € 2500.

Voor Neem nooit een beste vriend was er een bescheiden winnaarseffect. De gemiddelde weekafzet ligt na de uitreiking vierenhalf keer hoger.
Bereik free publicity is sterk gedaald: circa 41,6 contactmomenten (2023: 84 miljoen); mediawaarde ca. 1,38 miljoen (2023: € 2.559.209).
Bereik van de trailer was in totaal bijna 4 miljoen (3.941.879) impressies t.o.v. 6 miljoen in 2023 (en in 2022 3,1 miljoen).
Via samenwerkingen met niet-boekgerelateerde influencers, Booktokkers en Bookstagrammers is op TikTok en Instagram een gecombineerd bereik gerealiseerd van 896.237 views (2023: bijna 1 miljoen contactmomenten), voor het derde jaar op rij een daling.
Consumentenonderzoek toonde aan dat 48% van de jongeren met de campagne, 3PAK of de influencer-content in aanraking kwam, geen significant verschil met 2023. Na herpercenteren bleek de impact van de campagne: 31% van jongeren kwam in actie en las, kocht of leende een boek (2023: 24%).

Literatours.m. de Schrijverscentrale werd voor de vierde keer georganiseerd in februari, een gunstige periode voor docenten; deze konden tijdens de campagne in september in gesprek gaan met leerlingen over welke auteur zij graag zouden willen uitnodigen in februari.
In totaal zijn circa 10.200 leerlingen bereikt op (v)mbo, havo en vwo. Een vijfde van de leerlingen bleek een boek te lezen n.a.v. het schrijversbezoek op school.
Deelnemende scholen kregen pakketten met boeken van de deelnemende auteurs voor de schoolbibliotheek, aangeboden door Stichting De Versterking.
Organisatie door Stichting CPNB en de Schrijverscentrale. Partners: Stichting Lezen, NBD Biblion, de lesmethode Talent van Malmberg, CJP, het Nederlands Letterenfonds, Stichting De Versterking, Fonds 21, Koninklijke Bibliotheek en GAU.

2 t/m 13 oktober

Kinderboekenweek

Lees meerLees minder

Lekker eigenwijs! was het centrale thema van de 70e Kinderboekenweek. In Podium Hoge Woerd in Utrecht werd het startschot Het vak had al eerder met elkaar het kinderboek gevierd op het Kinderboekenbal (27 september) in Hotel Arena in Amsterdam waar de uitreiking plaatsvond van de Gouden Griffel en Penseel.
Kinderboekenweekgeschenk Schatpakkers van Pieter Koolwijk met illustraties van Linde Faas kende een oplage van 327.500 exx. (2023: 317.274), een stijging van 5%. Cadeau voor klanten die € 13,50 aan kinderboeken kochten. Daarnaast was de grootlettereditie beschikbaar, ook handig voor kinderen die minder makkelijk lezen: oplage van 5.800 exx. was vergelijkbaar met 2023.

De vierling op de vensterbank is de titel van het prentenboek dat Noëlle Smit speciaal voor de Kinderboekenweek samen met auteurs Elle van Lieshout en Erik van Os maakte en te koop was voor € 7,99. Oplage daalde wederom: 29.000 exx. (-7%) (2023: 31.049 exx.).
Het aantal unieke bestellende boekhandels steeg met 21%, mede door het feit dat Audax-winkels op andere wijze bestellen. Voor de bibliotheek was de landelijke dekking 92%, een stijging t.o.v. 2022 toen het 88% bedroeg (cijfers van 2023 waren niet beschikbaar).
Carry Slee schreef het Kinderen voor Kinderen-lied, dat voor de dertiende keer werd uitgebracht.
Partner DPG Media bracht een speciale Mezza uit, de weekendbijlage van AD en de regionale dagbladen (meer dan 1 miljoen exemplaren). AD kwam ook met de vierdelige online serie Leesfeest van het schrijverskoppel Özcan Akyol en Anna van den Breemer. Zij zochten het antwoord op de vraag ‘hoe kan ik mijn kind helpen om meer plezier in lezen te krijgen?’ De serie was te zien op Play, de videodienst van DPG Media. Kidsweek vroeg kinderen dezelfde vraag, al hun tips waren op de site van Kidsweek terug te vinden. Donald Duck bracht een boekenspecial uit die rond de Kinderboekenweek in de winkels lag.
Makkelijk Lezen-lijst, speciaal voor kinderen die lezen moeilijk vinden (groep 5&6 en 7&8) met korte lestips; gemaakt in samenwerking met het landelijke bibliotheekplatform Makkelijk Lezen Plein.
Stichting Speelgoed van het Jaar was voor het tweede jaar partner. Activatie: elke school, klas of kind kon een eigen spel rondom een favoriet kinderboek ontwerpen. Tijdens het Nederlands Speelgoed Gala op 14 november werd bekend dat Basisschool Kla4 uit Leusden won met het spel, geïnspireerd op Koning van Katoren. Het winnende idee wordt daadwerkelijk geproduceerd.

McDonald’s was ook dit jaar partner: via een placemat kregen klanten vijf lekker eigenwijze kinderboekentips. En gedurende de Kinderboekenweek konden kinderen voor een leesboekje in hun Happy Meal kiezen (sinds 2019).
Superchill werd een nieuwe partner: Super Chill is een app voor kinderen vanaf 6 jaar met eenvoudige, leerzame oefeningen die helpen om beter om te gaan met prikkels en emoties.
Na een aantal jaren van daling waren de schoolbestellingen van de Kinderboekenweekkrant toegenomen met 22%. Helaas daalde het bereik van de krant via boekhandel (-1%) en bibliotheek (-2%) wederom. De totale oplage was 135.800 exx. (-15%).
Online lessen in samenwerking met Malmberg, Zwijsen, Prowise en Schooltv.
De totale oplage van het lespakket daalde ook dit jaar weer (-7%), naar 5.646 exx. (2023: 6.061).
Bereik free publicity (inclusief Griffels en Penselen): circa 358 miljoen contactmomenten (2023: 223 miljoen); mediawaarde meer dan 8 miljoen (2023: € 10.400.303).
Voor de vierde keer hield de CPNB een consumentenonderzoek (met Direct Research) na afloop van de Kinderboekenweek. Er was weer een positieve impact op het lees-, koop- én leengedrag van ouders en verzorgers. In 2024 werd – net als in 2023 – met behulp van de campagnepartners 71% van de doelgroep bereikt (ouders/verzorgers met kinderen van 6 t/m 12 jaar oud). In totaal ondernam 44% (2023: 41%) van de doelgroep actie: zij deden n.a.v. de campagne een leesactiviteit of haalden een boek in huis via de (online) boekhandel of (online) bibliotheek.
De geschatte marktimpact van de Kinderboekenweek op de verkoop van kinderboeken ligt 5% hoger t.o.v. 2023. In 2024 werden 4% minder boeken verkocht dan in 2022, toen het geschenk van Andy Griffiths & Terry Denton was.

11 oktober t/m 8 november

NS Publieksprijs

Lees meerLees minder

Het publiek kon voor de 37e keer stemmen op de NS Publieksprijs. Zes boeken die tussen 1 juli 2023 en 30 juni 2024 het best zijn verkocht waren genomineerd.
De NS Publieksprijs betreft fictie en verhalende non-fictie. Bij twijfelgevallen adviseert een comité met boekverkopers en experts.
Bekendmaking van de zes nominaties was via EenVandaag op NPO 1 op 17 oktober: Alkibiades (Ilja Leonard Pfeijffer – De Arbeiderspers), Hoe overleef ik alles wat ik niemand vertel (Francine Oomen – Volt), Ik kom hier nog op terug (Rob van Essen – Atlas Contact), Luister (Sacha Bronwasser – Ambo|Anthos), Naar zachtheid en een warm omhelzen (Adriaan van Dis – Atlas Contact) en Nirwana (Tommy Wieringa – De Bezige Bij). Francine Oomen, Sacha Bronwasser en Rob van Essen waren voor het eerst genomineerd.
Op 18 oktober reed een speciale NS Publieksprijs-trein door het land waarin reizigers de schrijvers ontmoetten.
Stemmers maakten ook dit jaar kans op elke maand een boek ter waarde van € 25 en een jaar lang gratis reizen met de trein.
NS bood ook digitale (luister)fragmenten aan via de NS-website.

Op 14 november maakte de CPNB bij EenVandaag op NPO 1 bekend dat Naar zachtheid en een warm omhelzen won en de titel ‘Boek van het Jaar 2024’ kreeg. Het boek kreeg 21% van de 98.723 stemmen (daling van totaal aantal stemmen van 8%).
De NS Publieksprijs bestaat, naast de eretitel Boek van het Jaar 2024, uit een sculptuur van Jeroen Henneman, een geldbedrag van € 7.500 en promotie van het boek in de treinen van NS in de week na de uitreiking.
De ondergrens voor de landelijke dekking van boekhandels die POS-materialen bestelden bedroeg ca. 11%. De dekking bij de bibliotheken steeg met 1% naar 13%.
Bereik free publicity: meer dan 192 miljoen contactmomenten; ondergrens mediawaarde € 948.000.
Consumentenonderzoek toonde aan dat NS Publieksprijs de meest bekende boekenprijs blijft.
Van Nederlanders die in 2024 iets meekregen over de NS Publieksprijs gaf de meerderheid aan nieuwsgierig te worden van wat zij zagen, lazen of hoorden.
Na de kick-off kenden alle genomineerde titels een afzetboost: de verkoopaantallen lagen tijdens de campagneperiode hoger dan de periode vóór de campagne, gemiddeld +78%. Na de uitreiking maakten de genomineerde titels nog eens een afzetstijging door, gemiddeld +132%.

31 oktober

NBD Biblion Jeugdspecialist

Lees meerLees minder

NBD Biblion Jeugdspecialist van het Jaar is de prijs voor de meest bevlogen jeugdspecialist van Nederland.
Een jeugdspecialist is dé sleutel voor een kind tot de bibliotheek. Die weet welke boeken voor hem of haar geschikt zijn, weet welke boeken bij de leeftijd en interesses passen en heeft een onuitputtelijke bron van kennis.
Collega’s uit het bibliotheeknetwerk droegen jeugdspecialisten aan en een vakjury benoemde deze genomineerden: Dominique Janssen (Lees-en mediaconsulent Voortgezet Onderwijs Bibliotheek Midden-Brabant), Jacqueline Terwijn (Educatiespecialist Bibliotheek West-Achterhoek) en Claudia Groen (Senior Leesconsulent Bibliotheek Rotterdam) Via een video werd de bekendmaking gedaan.
De vakjury bestond in 2024 uit Esther Laan (Product Owner Jeugd, NBD Biblion) Merel Kuitert (winnaar NBD Biblion Jeugdspecialist van het Jaar 2023, Jeugdbibliothecaris Noord-Oost Brabantse Bibliotheken) en Michelle Smit (Adviseur Educatie ProBiblio).
Op 31 oktober werd tijdens Bibliotheekplaza in Amare in Den Haag bekendgemaakt dat Jacqueline Terwijn De jury zei: ‘Als je denkt aan Jacqueline, denk je aan impact en professionaliteit.’ Ze heeft veel kennis van op het gebied van meertaligheid en het lukte haar om Oekraïense boeken in de bibliotheek te krijgen.
Terwijn ontving een geldprijs van € 1.000, te besteden aan een project dat de jeugdafdeling binnen de bibliotheek ten goede komt.
Samenwerking tussen NBD Biblion, Stichting CPNB en Bibliotheekblad.

1 t/m 30 november

Nederland Leest

Lees meerLees minder

Joe Speedboot was in 2024 het geschenkboek van Heel Nederland Leest.
Op zaterdag 2 november startte de campagne in Bibliotheek Haarlem waar Anouk Harmans Tommy Wieringa interviewde.
Wieringa toerde de hele maand november langs 23 verschillende bibliotheken.
Bibliotheken bestelden het boek van Tommy Wieringa goed: de totale oplage was 336.700 en steeg daarmee 31% t.o.v. 2023 (268.349 exx.) Het is het tweede jaar op rij dat de oplage groeide.
Ook de landelijke dekking van deelnemende bibliotheken steeg, naar 98% (2023: 89%).
Zeeman was opnieuw partner van de campagne en promootte Joe Speedboot in alle 450 textielwinkels middels ansichtkaarten die de winkelbezoeker wezen op het gratis boek in de bibliotheek.
Ook provider Odido sloot aan als partner van de campagne en riep klanten op het boek op te halen in de bibliotheek.
Fonds XL en Vereniging Onbeperkt Lezen maakten twee speciale edities mogelijk: de grootlettereditie (XL) bereikte een recordoplage van 8.791 exx. (2023: 7.630).
De editie in makkelijke taal brak ook een record met een oplage van 12.250 exx. (2023: 9.850). Samenwerking met uitgeverij Eenvoudig Communiceren.

Twee edities voor het onderwijs stegen wederom fiks: Nederland Leest Junior (groep 7 en 8 basisonderwijs en groep 1 en 2 vmbo) met het boek Broergeheim van Emiel de Wild: oplage 144.224 exx (2023: 132.992). Joe Speedboot voor bovenbouw voortgezet onderwijs: 25.952 exx. (2023: 18.519).
Juniorboek in samenwerking met de Bibliotheek op school; online lesmateriaal mede mogelijk gemaakt door Kunst van Lezen. CPNB heeft de lessen p.o. samen gemaakt met Patsboem Educatief.
Senia organiseerde veel verschillende leesclubs in bibliotheken.
Het mediabereik free publicity bedroeg bruto bijna 85 miljoen contactmomenten (2023: 67,6 miljoen), mediawaarde bijna € 2,9 miljoen (2023: € 1,4 miljoen).
Consumentenonderzoek toonde aan dat 50% de campagne van naam kende, een significante stijging t.o.v. 2023 toen het 44% was.
Met behulp van de campagnepartners werd 28% van de Nederlanders bereikt (2023: 29%) en bezocht 11% (2023: 10%) hierdoor de (online) bibliotheek.
Bijna 38% van de bezoekers gaven aan dat zij n.a.v. hun bezoek een positiever beeld hebben gekregen van de bibliotheek, vergelijkbaar met vorig jaar (bijna twee vijfde van de bezoekers).

1 t/m 10 november

Kookboekenweek

Lees meerLees minder

CPNB en Culinair platform Food and Friends organiseerden samen Het Food and Friends Gouden Kookboek, één landelijke prijs voor het allerbeste kookboek van het jaar. Zowel een vakjury als het publiek koos een winnaar.
Bekendmaking van de winnaar vond plaats in de Kookboekenweek op 8 november. De shortlist ging daaraan vooraf, evenals het stemmen door het publiek (tussen 19 oktober en 5 november).

De zes nominaties van Nederlandse en Vlaamse makers waren An com: Recepten en verhalen uit een Vietnamese familiekeuken (Phi-Yen Phan – Nijgh Cuisine), Bloem, suiker, boter (Nicola Lamb, vertaling door Roselle de Jong – Fontaine), Hokkai: De smaak van Japan in IJmuiden (Joris Vermeer – Marinus Noordenbos en Kuniyoshi Ohtawara (Hokkai), Italopop: Swingend Italiaans (Vanja van der Leeden – Nijgh Cuisine), Toscanini: Pasta (Maud Moody – Carrera Culinair) en Vega India (Paulami Joshi – Carrera Culinair).

Bekendmaking van de winnaar Bloem, suiker, boter vond plaats op 8 november in Tijd voor MAX: daar ontvingen de makers de vakjuryprijs van het Food and Friends Gouden Kookboek 2024.
Vakjury: voorzitter Sharon de Miranda, Sacha de Boer, Casper van Dijk, Jeroen Doucet, Bas Erkens, Sander Overeinder en Barbara Serulus.
Kookboekenliefhebbers konden zelf stemmen op hun favoriete boek uit 56 ingezonden titels. Ruim 25.000 kookboekliefhebbers (2023: 30.000) deden mee. Karola’s Kitchen: Kleur op tafel van Karolien Olaerts (uitgeverij Horizon) kreeg de publieksprijs.
Tijdens de Kookboekenweek lag de afzet van het genre 16% lager dan in 2023. De markt voor kookboeken krijgt tijdens de campagne een boost van 3% ten opzichte van de gemiddelde weekafzet gedurende het voorliggende jaar. We zien dat de aandacht voor de genomineerde boeken effect heeft: de weekafzet van winnaar Bloem, suiker, boter ligt tijdens de campagne gemiddeld bijna zes keer zo hoog.
Mediabereik tijdens de campagneperiode bedroeg bruto meer dan 38 miljoen contactmomenten, mediawaarde meer dan € 3,5 miljoen.

2024

Readification

Lees meerLees minder

Met het project Readification wilde de Leescoalitie het leesplezier bij jongeren vanaf 15 jaar stimuleren via hun interesse in gaming.
Vanaf december 2022 tot en met december 2023 werden ‘Verborgen Verhalen’ gepubliceerd die aansluiten bij een game van gameontwikkelaar Ubisoft, partner van het project. De verhalen waren verrijkt met audio, visuals en bewegend beeld uit de game, te lezen in de Ubisoft Special-app.

In 2024 is geschreven aan een nieuw projectvoorstel waarbij resultaten van de kwantitatieve metingen en het kwalitatieve onderzoek van Qrius zijn meegenomen om tot een verbeterde versie te komen.
Als innovatie is gameplay toegevoegd, waardoor het lezen van een verhaal op zich onderdeel uitmaakt van een game. Door gebrek aan financiële middelen is het plan tot nader order uitgesteld.
De ‘Verborgen Verhalen’ uit 2023 zijn nog steeds via de app van Ubisoft te lezen.

Samenwerkingen

Leesbevordering doe je samen

Sponsoren en partners hielpen ook in 2024 de CPNB om de meerwaarde van het lezen en van boeken te promoten onder jong en oud.

Strategische partners

In 2024 waren de volgende strategische partners onontbeerlijk om een vuist te maken in het veld van leesbevordering:

Aan alle campagnes van de CPNB kunnen leden meedoen, dat varieert van het inzenden van titels voor prijzen en tiplijsten tot het adverteren in uitgaven gerelateerd aan campagnes, zoals de Voorleesgids en Kinderboekenweekkrant. Daarnaast ondersteunen uitgevers ieder jaar hun auteur als die is uitgenodigd om bijvoorbeeld het Boekenweek- of het Kinderboekenweekgeschenk te schrijven. De GAU ondersteunt daarnaast expliciet de Griffels en Penselen en de Boekenweek van Jongeren. De CPNB heeft regelmatig overleg met een klankbordgroep waarvan de samenstelling door de GAU wordt bepaald.

In 2024 was de nauwe samenwerking met de GAU en de KBb essentieel in de succesvolle lobby tegen de verhoging van het btw-tarief op boeken.

algemene-uitgevers.nl

De Stichting CPNB is opgericht in 1983 door de Groep Algemene Uitgevers (GAU) en de Koninklijke Boekverkopersbond (destijds nog de Nederlandse Boekverkopersbond). In 2001 kwam daar de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) bij. Deze drie brancheorganisaties verschaffen een deel van het basisbudget van de CPNB, dat via contributieheffing bij de leden wordt opgehaald. CPNB maakt campagnematerialen en -uitgaven die door boekhandels kunnen worden ingekocht. Soms betreft het exclusieve producten zoals het Boekenweek- en het Kinderboekenweekgeschenk. De CPNB heeft regelmatig overleg met een klankbordgroep waarvan de samenstelling door de KBb wordt bepaald.

In 2024 was de nauwe samenwerking met de KBb en de GAU essentieel in de succesvolle lobby tegen de verhoging van het btw-tarief op boeken.

boekbond.nl

De VOB heeft vier campagnes uitgekozen waar zij de focus op legt en die vervolgens door POI’s actief worden ondersteund: in 2024 waren dat De Nationale Voorleesdagen, Heel Nederland Leest, de Kinderboekenweek en de Boekenweek van Jongeren. Aan de overige campagnes van de CPNB kunnen bibliotheken ook meedoen. De CPNB heeft regelmatig overleg met de POI’s en met de marketingcommissie van de VOB.

debibliotheken.nl

NBD Biblion is overall partner van alle B2B-elementen van de CPNB-campagnes gericht op leesbevordering. Vanaf 2020 bestellen bibliotheken hun CPNB-campagnematerialen bij NBD Biblion. De overstap naar bestellen via de webshop van NBD Biblion en het voeren van standaardpakketten levert bibliotheken een efficiëntieslag op en maakt het mogelijk campagnematerialen voor nog scherpere prijzen aan te bieden. Daarnaast organiseert de CPNB de prijs Jeugdspecialist van het jaar.

nbdbiblion.nl

De samenwerking tussen de CPNB en Stichting Lezen gaat ver terug. Sinds 2003 besteedt Stichting Lezen de organisatie van De Nationale Voorleesdagen uit aan de CPNB; in nauwe samenwerking wordt de invulling bepaald. Stichting Lezen is ook inhoudelijk partner bij de Boekenweek van Jongeren, Heel Nederland Leest Junior, de Kinderjury en de BoekenBoost. De Boekenweek van Jongeren wordt ook financieel door Stichting Lezen ondersteund, mede door financiering via Fonds 21 en De Versterking.

Eén keer per jaar worden alle kinderboekencampagnes van de CPNB en Stichting Lezen aangeboden aan alle basisscholen in de vorm van de Kinderboekenaanbieding Onderwijs. Het gaat om De Nationale Voorleesdagen, Kinderboekenweek, Kinderjury, Heel Nederland Leest Junior en De Nationale Voorleeswedstrijd. Deze gids bevat bovendien de nodige inzichten over leesonderwijs uit onderzoek van Stichting Lezen: inspiratie voor leerkrachten en extra stimulans om mee te doen.

Vanaf 2020 werken Stichting Lezen, CPNB en docent Emma Kustermans aan Hebban in de Klas, een digitaal klaslokaal binnen de Hebban-community waar leerlingen en docenten in een veilige, afgeschermde omgeving leestips met elkaar delen.

lezen.nl

Naast gewaardeerd partner in de Leescoalitie, gaat de relatie tussen de CPNB en de Koninklijke Bibliotheek (KB) lang terug. Concreet heeft de KB vijf jaar lang de Kinderjury financieel ondersteund. In 2020 is dit in een andere vorm voortgezet: om het digitaal lezen bij kinderen en jongeren te stimuleren wordt aangehaakt bij de Kinderjury en de Boekenweek voor Jongeren. Deze twee campagnes zijn in 2023 en 2024 veranderd in de vier focuscampagnes (De Nationale Voorleesdagen, Kinderboekenweek, Boekenweek van Jongeren, Heel Nederland Leest), aangevuld met Zomerlezen en de Kinderjury.

Daarnaast heeft de KB de pilot (2021) en het vervolg van Readification (2022-2023) mede gefinancierd. Voor de Top 100 Meest uitgeleende boeken levert de KB data op het gebied van e-lending. Samen met Stichting Lezen, CPNB, KVB en Stichting Marktonderzoek Boekenvak is KB opdrachtgever voor de consumentenonderzoeken die GfK vier keer per jaar uitvoert. Daarnaast zijn de data die KB beschikbaar stelt, o.a. via de Bibliotheekmonitor, onontbeerlijk voor de rapportages van de CPNB.

kb.nl

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft de afgelopen jaren met ondersteuning van een groot aantal projecten handen en voeten gegeven aan het belang van lezen en leesplezier. De doorontwikkeling van het digitale onderwijsplatform Hebban in de Klas mocht rekenen op een financiële bijdrage voor 2023, 2024 en 2025, waardoor leesbevordering ook in het digitale domein een toekomst heeft.

rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-onderwijs-cultuur-en-wetenschap

DPG Media en Stichting CPNB sloten in december 2021 een meerjarig partnership om het leesplezier onder kinderen te vergroten. DPG Media is strategisch partner van de Kinderboekenweek en van de Kinderjury. DPG Media zet niet alleen verschillende titels in het teken van de Kinderboekenweek en de Kinderjury. Ook hebben ze speciaal voor leerkrachten een masterclass-serie ‘Voorlezen voor leraren’ gemaakt, die onderdeel is van het Kinderboekenweek Lespakket. Verder zetten zij jaarlijks Mezza in tijdens de Kinderboekenweek, waarbij twintig pagina’s Kinderboekenweekkrant onderdeel zijn van Mezza in het weekend van de Kinderboekenweek. Samen met CPNB organiseert DPG Media het Kinderjury Event en brengen zij de Kinderboekenweek én de Kinderjury d.m.v. diverse activaties onder de aandacht.

dpgmedia.nl

NS draagt lezen een warm hart toe, want reizen met de trein is tijd voor jezelf, tijd om te lezen. NS is daarom al sinds 2001 trotse partner van de CPNB. NS sponsorde tot en met 2022 jaarlijks drie campagnes: Boekenweek, Kinderboekenweek en NS Publieksprijs. In 2023 sponsorde NS de campagne Zomerlezen. In 2024 – en sinds 2001 – de NS Publieksprijs.

ns.nl/treinlezer

Bij vakantie denk je aan boeken. Onder het motto ‘Je zomer begint met boeken’ vonden CPNB en TUI, marktleider in de Nederlandse reisbranche, elkaar in hun missie om lezen te bevorderen en ontspanning te vergroten. TUI sponsorde in 2019 niet alleen de Spannende Boeken Weken maar verbond zich ook drie maanden lang aan Zomerlezen met de TUI Top 25 Zomerboeken. CPNB en TUI wonnen in 2019 de bronzen SponsorRing in de categorie Maatschappij. TUI werd door de coronamaatregelen zo hard getroffen dat de activatie in 2020 veel kleiner was. In 2021 was er daarom geen samenwerking, maar sinds 2023 is TUI weer partner van Zomerlezen. Om vakantiegangers te stimuleren te gaan lezen, ondersteunde TUI ook dit jaar deze campagne met verschillende acties. Iedere vakantie begint immers met boeken. Hoofdrol hierbij speelde Flamingo Beach, het boek van Suzanne Vermeer dat zich afspeelt op de populaire vakantiebestemming Curaçao. Daarnaast zijn in een aantal TUI-shops en verschillende bibliotheken en boekhandels speciale TUI-leeshoekjes ingericht.

tui.nl

Overige partners en sponsoren

Sinds Leeuwarden in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa werd werkt Stichting CPNB samen met Afûk door een Friese editie van het Boekenweekgeschenk uit te brengen tijdens de Boekenweek. In 2024 verscheen het Boekenweekgeschenk van de famile Chabot in het Fries: Gesinsferpakking.

afuk.frl

In de cadeaucampagne ‘Geef meer met een boek’ voor Moeder- en Vaderdag tipt de CPNB actuele boeken én de Boekenbon, de cadeaukaart van lezend Nederland. Vanaf 1 januari 2025 sponsort de Nederlandse Boekenbon als eerste de online lezerscommunity Hebban.

boekenbon.nl

Bereik genereren met lef, dat is Boomerang. In 2020 verwelkomde de CPNB Boomerang als partner in haar missie om zoveel mogelijk Nederlanders te inspireren om te gaan lezen. Boomerang zet zich in door de gedichten bij campagnes als de Boekenweek, Kinderboekenweek en Zomerlezen in 100.000-voud beschikbaar te stellen via hun welbekende kaartenrekken op culturele locaties.

cards.boomerang.nl

Vanaf april 2020 bestellen boekhandels de campagne-artikelen van de CPNB via CB Online. Deze overstap is het gebruiksgemak en de efficiency ten goede gekomen. Daarnaast is het CPNB-aanbod van losse campagnematerialen gebundeld in drie standaardpakketten met de best lopende producten van de voorbije jaren. Dit leverde scherpere inkoopprijzen voor de boekhandel op.

cb.nl

Tijdens de Boekenweek 2024 tourden de Chabotten door het land in herkenbare Boekenweekauto’s. De familieauto’s werden beschikbaar gesteld door partner Citroën. Tevens maakten consumenten kans om, net als de familie Chabot, met hun familie een week op roadtrip te gaan met de Citroën ë-C4 100% Electric, inclusief laadpas.

citroen.nl

Kinderjury is een van de zes landelijke leesprojecten binnen de Bibliotheek op school voor het primair onderwijs. Daarmee is het een vast onderdeel van deze infrastructuur. Dat betekent dat scholen, waar dit programma actief is en leesconsulenten zijn aangesteld, aandacht besteden aan de campagne en leerkrachten ondersteunen. De Bibliotheek op school ondersteunt daarnaast de educatieve lessen bij Heel Nederland Leest Junior (vanaf 2025: ‘Heel De Klas Leest’). Hierbij lezen leerlingen in de leeftijd 10 t/m 14 jaar klassikaal een boek dat aansluit bij de belevingswereld van deze leeftijdsgroep. Leerlingen van de bovenbouw voortgezet onderwijs (15+) lezen het boek dat centraal staat in Heel Nederland Leest, de campagne voor volwassenen.

debibliotheekopschool.nl

Vanaf 2021 werken Hebban en De Grote Vriendelijke Podcast samen om De Grote Vriendelijke 100 te presenteren, de lijst met honderd favoriete kinderboeken aller tijden volgens volwassenen.

degrotevriendelijkepodcast.nl

Sinds 2021 is uitgeverij Eenvoudig Communiceren partner van Heel Nederland Leest. Eenvoudig Communiceren verzorgt de hertaling van het centrale boek in de campagne. Zo verscheen in 2024 Joe Speedboot van Tommy Wieringa in makkelijke taal, zodat ook mensen die minder makkelijk lezen, kunnen meedoen met deze landelijke campagne.

eenvoudigcommuniceren.nl

Vanaf 2023 heeft Filter in samenwerking met de CPNB een nieuwe vertaalprijs in het leven geroepen, de Vertaalprijs voor kinder- en jeugdliteratuur, die ondersteund wordt door het Nederlands Letterenfonds.

tijdschrift-filter.nl/filter-vertaalprijzen

Vanaf 2016 t/m 2024 is Fonds 21 een zeer waardevolle partner in de Boekenweek van Jongeren, die het onder andere mogelijk maakt om jongeren te bereiken via auteursbezoeken maar ook hun eigen sociale media. De jarenlange ondersteuning van Fonds 21 getuigt van een lange adem die we hard nodig hebben om jongeren van 15+ het plezier van lezen te laten ervaren.

fonds21.nl

Vanaf 2013 maken Fonds XL en Vereniging Onbeperkt Lezen het mogelijk dat er een grootlettereditie (XL) van het Heel Nederland Leest-boek en het Kinderboekenweekgeschenk kan worden gemaakt. In 2021 kwam daar de editie in makkelijke taal van Heel Nederland Leest bij.

onbeperktlezen.nl

Vanaf 2021 organiseert de Illustratie Ambassade een reizende expositie van de Penseelwinnaars. Zo’n twaalf bibliotheken en boekhandels doen mee. De Illustratie Ambassade is het (digitale) platform voor illustratie. Zij is daarmee een groot (inter)nationaal podium voor Nederlandse illustratoren voor een breed publiek.

illustratieambassade.nl

Van maart 2022 tot maart 2024 is Martijn van der Linden de Kinderboekenambassadeur, de illustrator die het twee jaar lang tot zijn taak rekent het belang van lezen door kinderen breed onder de aandacht te brengen. De ambassadeur is aangesteld door Stichting Lezen en het Nederlands Letterenfonds in samenwerking met De Schrijverscentrale en de CPNB.

In maart 2024 is Martijn van der Linden opgevolgd door Rian Visser.

kinderboekenambassadeur.nl

In 2021 vierden de Griffels hun 50-jarig jubileum: het Kinderboekenmuseum maakte een installatie waardoor kinderen op speelse wijze ontdekken hoe ze de schrijver kunnen worden van een Griffel-winnend boek. De originele prenten van de winnaars van de Zilveren Penselen én het Gouden Penseel zijn eveneens tijdens de Kinderboekenweek in 2022, 2023 en 2024 te zien geweest in het museum.

kinderboekenmuseum.nl

Vanaf 2012 bracht de samenwerking met Kinderen voor Kinderen een heel ander element in bij de Kinderboekenweek en de bijbehorende lespakketten: door een kinderboekenschrijver wordt een campagnelied geschreven dat tot en met 2021 door Tjeerd Oosterhuis op muziek werd gezet. In 2022 nam onder andere Willem Laseroms dit over. De begeleidende clip op YouTube wordt volop ingezet door leerkrachten. De choreografie is ieder jaar van team Lucia Marthas.

kinderenvoorkinderen.nl

Stichting CPNB is samen met GAU, KBb, Stichting Lezen en het Nederlands Letterenfonds partner in KVB Boekwerk, het kennis- en innovatieplatform van de boekensector. De CPNB en KVB Boekwerk werken vanaf 2021 nauw samen, onder andere in het samenstellen en presenteren van de jaarcijfers van het boekenvak die samen met de Top 100 jaarlijks in januari bekendgemaakt worden.

kvbboekwerk.nl

De Leescoalitie is een samenwerkingsverband van organisaties die elk vanuit een andere taakstelling bezig zijn met leesbevordering. Dat zijn Stichting Lezen, Stichting Lezen & Schrijven, het Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum, VOB, KB, Nederlands Letterenfonds en de CPNB. In 2022 kwamen daar de Taalunie, de Schrijverscentrale en de Schoolschrijver bij. In oktober 2020 presenteerde de Leescoalitie het manifest Oproep tot een ambitieus leesoffensief, ‘een dringend beroep op de Onderwijs- én Cultuurpoot van OCW om gezamenlijk te komen tot een actief en inclusief leesbeleid, waarin leesplezier een essentiële rol vervult.’

Een innovatieve manier om jongeren tussen de 15 en 18 met plezier aan het lezen te krijgen is Readification: een project van de Leescoalitie en Ubisoft, een van ’s werelds grootste gameontwikkelaars, helemaal in het kader van het Leesoffensief. In 2023 en 2024 liep de gezamenlijke campagne Springlezend die in december 2024 werd opgevolgd door Wie leest heeft een goed verhaal.

leescoalitie.nl

Vanaf 2022 is het Nederlandse leesbrillenmerk Looplabb sponsor van de Hebban Debuutprijs.

Looplabb en Hebban delen een gezamenlijke missie: lezers meer én met meer plezier laten lezen. In 2024 was Looplabb tevens partner van de Boekenweek. In ieder Boekenweekgeschenk vond men een boekenlegger in de vorm van een leesbril in de stijl van de iconische brillen van diverse Chabotten. De boekenlegger was de sleutel tot deelname aan de Looplabb Boekenweek Quiz. Lezers konden de QR-code scannen of direct naar de online quiz gaan. Door deelname maakte je kans op een meet & greet met de geschenkauteurs van de familie Chabot, een Chabot-boekenpakket of een variërende selectie modieuze leesbrillen aangeboden door Looplabb.

looplabb.com/nl

De CPNB en McDonald’s hebben in 2020 de krachten gebundeld om lezen en voorlezen te stimuleren: tijdens de Kinderboekenweek gaf McDonald’s in ieder Happy Meal een leesboekje mee. Samen met McDonald’s wordt er elk jaar weer een verrassende activatie bedacht om tijdens de Kinderboekenweek het lezen extra onder de aandacht te brengen. In 2024 werden de kinderen en ouders verleid met mooie boekentips op de placemat. In elk Happy Meal werd er naast een speeltje óók een leesboekje ingestoken.

mcdonalds.nl

Als partner van de Voorleesdagen zet Naïf zich in om voorlezen nog eens extra onder de aandacht te brengen, want voorlezen is belangrijk om een kind de beste start te geven, al tijdens de eerste duizend dagen. Tijdens de Voorleesdagen kreeg je bij drogisterij Etos het kartonnen prentenboek Rinus bakt een taart, dat gebaseerd is op het Prentenboek van het Jaar, gratis bij aankoop van twee Naïf-producten. Verder organiseerde Naïf ook een Voorleesmiddag om lezen nog meer te stimuleren. Bij Etos Alkmaar werd voorgelezen door influencer Leslie Keijzer.

naifcare.com

Samen met het Nationaal Comité 4 en 5 mei is de CPNB co-uitgever van de jaarlijkse dubbeluitgave met de toespraken voor 4 en 5 mei. In 2024 was dat de 4 mei-voordracht ‘De verloren oorlog’ van Dido Michielsen en de 5 mei-lezing ‘Vrijheid is de rechtstaat’ van Lilian Gonçalves-Ho Kang You.

4en5mei.nl

Het Letterenfonds is al sinds het begin van de Boekenweek van Jongeren een gewaardeerd partner die deze campagne mede mogelijk maakt met belangrijke elementen als het geschenkboek 3PAK en de schrijverstournee Literatour. Daarnaast financiert het Letterenfonds de bouw van de Leesapp van de CPNB, in eerste instantie voor Heel Nederland Leest.

letterenfonds.nl

Odido en de CPNB stonden in april stil bij het gebruik van mobiele telefoons op basisscholen. Omdat de aandacht van kinderen steeds meer van het boek naar de telefoon verplaatst, ontwikkelde Odido een papieren telefoonboekje met een speciaal door kinderboekenschrijver Marjon Hoffman geschreven verhaal. Meer dan 50.000 stuks werden besteld door leerkrachten van basisscholen. Met initiatieven zoals Het telefoonboekje zet Odido zich in voor het bevorderen van leesplezier en leesvaardigheid onder kinderen, en draagt zo bij aan hun algehele ontwikkeling. Stichting CPNB heeft dit initiatief gesteund middels pr en andersom ondersteunde Odido in 2024 Heel Nederland Leest.

odido.nl

Al geruime tijd doet Passend Lezen jaarlijks actief mee aan de campagnes van de CPNB. Zij promoot deze ook zeer actief onder haar klanten. Deze bibliotheek voor mensen met een leesbeperking biedt de geschenken die horen bij de CPNB-campagnes in aangepaste vorm aan.

passendlezen.nl

Poëzie wordt een zeer warm hart toegedragen door het Van Beuningen/Peterich-fonds. Jarenlang ondersteunde het fonds de Poëzieweek, die in 2020 voor het laatst door de CPNB werd georganiseerd. Tegelijkertijd besloot de CPNB aan poëzie geen aparte campagne te wijden maar het hele jaar door aandacht voor poëzie te vragen in de bestaande CPNB-campagnes. Dit gebeurde al in de Boekenweek en daar kwamen in 2020 Zomerlezen en de Kinderboekenweek bij. Mogelijk gemaakt door het Van Beuningen/Peterich-fonds.

Stichting CPNB en Speelgoed van het Jaar hebben in 2023 een driejarig partnership getekend om samen te werken rondom de Kinderboekenweek. Lezen en spelen zijn belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen en dankzij deze samenwerking worden kinderen gestimuleerd te lezen en creatief te denken en bezig te zijn. Het belangrijkste onderdeel van de samenwerking is de wedstrijd voor basisschoolleerlingen om een spel te ontwerpen rondom hun favoriete kinderboek. Via de lespakketten van de Kinderboekenweek worden alle basisschoolleerlingen opgeroepen om mee te doen met deze ontwerpwedstrijd: maak een spel gebaseerd op jouw favoriete kinderboek!

speelgoedvanhetjaar.nl

In 2024 is Stichting Super Chill partner geworden van de Kinderboekenweek. Op de Kinderboekenweek-boekenlegger, die werd verspreid via scholen, boekhandels en bibliotheken, communiceerde de Kinderboekenweek hoe je middels Super Chill je hoofd leeg kan maken om met een fris en rustig koppie te kunnen lezen. Super Chill is een app voor kinderen vanaf zes jaar om de super powers in je koppie te ontdekken. In de app staan eenvoudige, leerzame oefeningen die helpen om beter om te gaan met prikkels en emoties.

superchill.org

Vanaf 2015 ondersteunt De Versterking de Literatour, de auteurstournee die sinds 2018 onderdeel is gaan uitmaken van de Boekenweek voor Jongeren. Scholen die deelnemen aan de tournee ontvangen een uitgebreid boekenpakket met de tien genomineerde boeken van de prijs Beste Boek voor Jongeren. Het boekenpakket maakt het voor docenten makkelijk om actuele boeken aan te bieden in de klas, door ze uit te lenen of cadeau te doen. Tevens ondersteunt De Versterking een startbijeenkomst door de Schrijverscentrale, de CPNB en Stichting Lezen waar auteurs, die op tournee gaan, en docenten ervaringen uitwisselen. Stichting Lezen is de officiële aanvrager bij De Versterking.

de-versterking.nl

Samen met lifestyle magazine Winq organiseerde Hebban in 2024 de publieksverkiezing voor de Regenboog 100, de honderd beste queerboeken.

Het Regenbooggedicht 2024 van Valentijn Hoogenkamp, mogelijk gemaakt door het Van Beuningen/Peterich-fonds werd in de aanloop naar Pride gepubliceerd in het zomernummer van Winq. Het gedicht ‘Als mijn hart zich maar niet sluit’ werd begeleid door een interview met de dichter.

winq.nl

Al sinds 1967 biedt Zeeman kwaliteit voor een lage prijs – een formule waar heel Nederland dol op is. Daarom werd ook in 2024 Heel Nederland Leest in alle 450 winkels door partner Zeeman gepromoot. In de campagneperiode prijkten ansichtkaarten met ‘Heel Nederland Leest Joe Speedboot’ op de Zeeman-toonbanken om de winkelbezoeker naar de bibliotheek te verwijzen.

zeeman.com

Partners in onderwijs

In 2024 bereikte de CPNB kinderen en jongeren met de volgende campagnes en educatiepartners:

De Nationale Voorleesdagen | 0-6 jaar

Kinderboekenweek | 0-12 jaar

Kinderjury - lezersprijs van de Kinderboekenweek | 6-12 jaar

Nederland Leest Junior | 10-14 jaar

Boekenweek van Jongeren | 15-18 jaar

Bestuur, bureau, financiën

Organisatie

Stichting CPNB is het marketingcommunicatiebureau van het boekenvak. Hoe zijn raad van toezicht, bestuur, bureau en financiën georganiseerd om deze taak uit te voeren?

Organisatie

Raad van toezicht, bestuur en directie

Stichting CPNB heeft een raad van toezicht met drie leden voorgedragen door elke convenantpartner en drie onafhankelijke leden waaronder de voorzitter. De raad van toezicht houdt toezicht op de directeur-bestuurder.

Bestuur per 31 december 2024

L. Ploumen, voorzitter. Senior adviseur Bureau Clara Wichman, voorzitter raad van toezicht NIDOS, Associate Human Rights in Practice (onafhankelijk);
N. Bouabbouz, projectdirecteur Gebiedsontwikkeling bij Gemeente Amsterdam (onafhankelijk);
S. Hermans, directeur Bibliotheek Den Haag en Haags Gemeentearchief, lid bestuur Stichting Jaarlijkse Literatuurprijs, Voorzitter raad van toezicht Theatergroep Playback, bestuurslid GO-fonds, Bestuurslid Stichting Onderhandelingen Leenvergoedingen (namens VOB) (namens bibliotheken);
M.A. le Noble, directeur Meulenhoff Boekerij (namens uitgevers);
J. Verhagen, directeur boekhandel Van Piere, Bestuurslid Libris B.V., Voorzitter Bestuur Emma District, Bestuurslid Stichting Detailhandel Binnenstad Eindhoven (SDBE);
R. Repko, marketingexpert (onafhankelijk).

Directie in 2024

E.C.J. Aendekerk, directeur-bestuurder

Wijzigingen en vergaderingen

Per 1 januari verliet, wegens pensionering, Ad Peek de raad van toezicht. In de vergadering van 26 april werd Jan Verhagen, directeur boekhandel Van Piere in Eindhoven, door de raad van toezicht benoemd. Hij neemt zitting in de raad namens de boekverkopers.

De raad van toezicht vergaderde in 2024 vijf keer: op 26 april, 28 juni, 6 september, 25 oktober en 13 december. Tevens was er een extra vergadering met de convenantpartners op 13 mei waar, conform het convenant, de gerealiseerde marges vergeleken werden met de referentiemarges. Dit gaf geen aanleiding tot wijziging van de convenantbijdragen. De jaarvergadering van het convenant met de raad van toezicht en bestuur vond plaats op 9 september.

Organisatie

Organisatiestructuur en personele bezetting

In 2024 hebben we de eind 2022 ingevoerde marktgerichte indeling met vier teams (Hebban, Campagnes Volwassenen, Campagnes Kind & Jeugd en Bedrijfsvoering) voortgezet. De hoofden van deze vier afdelingen vormen samen met de directeur-bestuurder het kernteam (kt). Per 1 januari 2025 valt het Communicatieteam ook binnen de verantwoordelijkheid van hoofd Bedrijfsvoering. Het hoofd Woordvoering & Public Affairs, de interne analisten en de manager Partnerships rapporteren aan de directeur-bestuurder.

Sinds 2018 is er een personeelsvertegenwoordiging (pvt) actief. De pvt-leden worden gekozen door de werknemers, de pvt overlegt periodiek met de directie over de gang van zaken binnen de CPNB. Zij heeft advies- of instemmingsrecht en is bedoeld om personeel beter bij interne besluitvoering te betrekken. In 2024 is de samenstelling van de PVT ongewijzigd gebleven.

In 2024 bood de CPNB werkgelegenheid aan gemiddeld 27,4 fte (in 2023 25,4 fte), zijnde 28 werknemers, waarvan zeven parttimers. Er kwamen drie nieuwe medewerkers in dienst, vier medewerkers verlieten de CPNB. Het uitstroompercentage lag met 14% veel lager dan het jaar ervoor, in 2024 was sprake van een relatief stabiele samenstelling van het team. De gemiddelde leeftijd van onze medewerkers in 2024 was 40 jaar, in 2023 was dit 42.

Medewerkers

Bekijk het actuele overzicht van onze medewerkers op cpnb.nl >

Organisatie

Financiën

De CPNB is een stichting zonder winstoogmerk. De gelden die zij ontvangt, worden alle aangewend ten dienste van haar missie. De CPNB heeft een kleine reserve die is vastgesteld door het bestuur. Het jaarlijkse budget (inkomsten en uitgaven) van de CPNB ligt rond de zes miljoen euro.

Inkomsten

Waar komt het budget van de CPNB vandaan? Er zijn drie stromen van inkomsten:

Vaste bijdrage van convenantpartners (22%)

De drie partners die aan de basis staan van de CPNB (respectievelijk de GAU, de KBb en de VOB) hebben zich via een convenant aan de CPNB verbonden. Zij betalen jaarlijks een vaste bijdrage. Het huidige convenant is afgesloten voor onbepaalde tijd. De bijdragen worden telkens voor drie jaar vastgesteld en we zitten nu in de periode 2023-2025.

Campagneopbrengsten (58%)

Boekhandels, bibliotheken, uitgeverijen en scholen kunnen meedoen aan de campagnes en activiteiten van de CPNB door de aanschaf van uitgaven, promotiematerialen, lespakketten of de aanmelding voor prijzen en tiplijsten. Daarnaast vallen specifieke bijdragen van fondsen en instellingen aan campagnes onder deze opbrengstenstroom. Deze redelijk stabiele stroom van inkomsten was in 2024 goed voor 58% van het budget.

Inkomsten sponsoring (20%)

Net als in 2023 is het dit jaar helaas niet gelukt om het volledige sponsortarget te realiseren. in 2024 zijn nieuwe sponsorcontracten afgesloten met o.a. Superchill, Odido en Boekenbon.

Uitgaven

Waar geeft de CPNB het budget aan uit? Er zijn drie kostenstromen:

Campagnekosten (57%)

Het grootste deel van de kosten bedragen de out-of-pocket campagnekosten, alle kosten die de CPNB maakt voor de productie van promotiematerialen, organisatie van evenementen en media.

Personeel (34%)

De personele kosten bedragen ongeveer een derde van de begroting en bestaan naast salarissen en pensioenen onder meer uit externe inhuur. Deze kostenpost is over de afgelopen vijf jaar stabiel gebleven.

Organisatiekosten (9%)

Organisatiekosten betreffen afschrijvingen, huur, IT-kosten, voorzieningen voor debiteuren en overige algemene kosten. De CPNB heeft over de laatste jaren een gemiddelde overhead van rond de 11%. De organisatiekosten zijn in 2024 lager dan begroot, voornamelijk door lagere automatiseringskosten en lagere huisvestingskosten dan verwacht.

Organisatie

Nevenfuncties

Eveline Aendekerk

voorzitter raad van toezicht Cinekid
commissaris bij Infinitas Learning
lid raad van toezicht De Kleine Komedie (tot december 2024)
lid raad van advies KVB

Wouter Rozema

auteur bij HarperCollins

Rikky Schrever

0rganisatie Hotze de Roosprijs, i.o.v. gemeente Zaanstad

Sander Verheijen

auteur bij Uitgeverij Volt
initiatiefnemer schrijverscollectief CrimeSquad

Rozemarijn Visser

voorzitter bestuur Stichting Elspeet (tot mei 2025)

Colofon

Tekst

Eveline Aendekerk

Esther Scholten

Redactie

Mark Hemels

Vormgeving

Studio Vi.Amsterdam

Fotografie

Bas van Hattum
Jelmer de Haas
Julie Hrudova
Maaike Poelen
Maikel Thijssen
Jan Reinier van der Vliet
Janiek Dam
Janus van den Eijnden
Chris van Houts
Bill Waters

Jaaroverzicht 2024

De CPNB nu | De campagnes van 2024

Voorwoord

Het is belangrijker dan ooit om ons uit te spreken

De CPNB en de markt

Ruim baan voor het boek

De markt in 2024

Opvallende trends

Btw-verhoging van tafel

Wie leest heeft een goed verhaal

365 dagen inspiratie

De campagnes van 2024

Actie tegen btw-verhoging

Wie leest heeft een goed verhaal

De Bestseller 60

CPNB Top 100

Gouden Boek

Hebban

Hebban in de klas

2024

Springlezend

zomer 2023 t/m zomer 2024

Poëzie - het hele jaar door

11 december 2023 t/m 31 december 2024

Goede Voornemens Hebban Reading Challenge

24 januari t/m 3 februari

De Nationale Voorleesdagen

7 februari t/m 15 mei

Kinderjury

11 t/m 19 maart

Boekenweek

4 en 5 mei

Moederdag, Vaderdag, Sinterklaas en Kerst

Geef meer met een boek

26 mei t/m 18 juni

Thriller Weken

18 juni t/m 20 juli

Zomerlezen

19 juni en 27 september

Griffels en Penselen

1 september

Hebban Debuutprijs

13 t/m 22 september

Boekenweek van Jongeren

2 t/m 13 oktober

Kinderboekenweek

11 oktober t/m 8 november

NS Publieksprijs

31 oktober

NBD Biblion Jeugdspecialist

1 t/m 30 november

Nederland Leest

1 t/m 10 november

Kookboekenweek

2024

Readification

Samenwerkingen

Leesbevordering doe je samen

Strategische partners

Groep Algemene Uitgevers (GAU)

Koninklijke Boekverkopers Bond (KBb)

Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB)

NBD Biblion

Stichting Lezen

Koninklijke Bibliotheek

Ministerie van OCW

DPG Media

NS

TUI

Overige partners en sponsoren

Afûk

Boekenbon

Boomerang

CB

Citroën

de Bibliotheek op school

De Grote Vriendelijke Podcast

Eenvoudig Communiceren

Filter

Fonds 21